Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh Lớp 1

 SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
 MỤC LỤC
Tên nội dung Trang
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU. 2 
I. Đặt vấn đề ....... 2
II. Mục đích nghiên cứu ..... 2
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .. 3
I. Cơ sở lí luận ................. 3
II. Thực trạng của vấn đề ... 4
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề................ 5
1. Giúp học sinh biết cách quan sát và nhận xét về hình vẽ.... 5
2. Hướng dẫn học sinh kĩ năng vẽ hình trên giấy ô li kết hợp đọc thơ.... 5
3. Sử dụng một số thủ thuật trong các tiết dạy vẽ hình cho học sinh...... 8
3.1. Vẽ bằng cách kết hợp hình cơ bản 8
3.2. Tạo bức tranh từ những bộ phận của cơ thể................................... 9
3.3. Vẽ các con vật theo hình bàn tay..... 11
IV. Tính mới của giải pháp. 13
V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ......... 13
Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ....... 14
I. Kết luận.... 14
II. Kiến nghị ...... 15 
Tài liệu tham khảo ..... ...... 17
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh 1 Đơn vị: Trường TH Trần Phú SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
nhưng vẫn đáp ứng được tính thẩm mĩ, tính sáng tạo, sự hài hoà không làm mất 
đi sự hồn nhiên trong các tác phẩm tạo hình của các em, từ đó nâng cao hiệu quả 
của việc giáo dục thẩm mĩ nhằm phát triển và giáo dục toàn diện cho các em.
 Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận 
 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:
 Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
 Trẻ em được ví như mầm non tương lai của đất nước, cần được chăm sóc 
và học tập. Bác rất yêu thương và quan tâm đến thanh thiếu niên đặc biệt là các 
em nhi đồng. Câu nói của Bác chứa đựng tất cả tình yêu thương, sự chăm lo của 
Bác dành cho các em.
 Trẻ em là tương lai của nhân loại, của mỗi dân tộc, mỗi cộng đồng, liên 
quan chặt chẽ tới những thế hệ kế thừa và tiếp nối. Vì vậy, nâng cao chăm sóc 
và giáo dục trẻ em là trách nhiệm của toàn xã hội. Việc chăm sóc giáo dục trẻ 
em phải bắt đầu ngay từ rất sớm và phù hợp với từng độ tuổi. Việc phát triển 
thẩm mĩ cho trẻ em là một yếu tố quan trọng trong chương trình giáo dục tiểu 
học, giúp trẻ em phát triển một cách toàn diện hài hoà. 
 Danh họa Picasso có câu nói rất nổi tiếng: “Tôi mất bốn năm để vẽ được 
như Raphael, nhưng mất cả cuộc đời để vẽ như đứa trẻ”. Mĩ thuật là một bộ 
môn đòi hỏi tính kiên trì, khéo léo cũng như năng khiếu. Vì vậy, đối với những 
học sinh không có năng khiếu thường tỏ ra ít hứng thú và nhanh bỏ cuộc. Chính 
vì những đặc điểm riêng biệt ấy người giáo viên phải nắm vững các nguyên tắc 
tạo hình, biết hướng dẫn học sinh tạo ra sản phẩm mà không gò bó các em. Làm 
sao để các em cảm nhận việc hoàn thành sản phẩm không có gì là quá khó với 
khả năng của mình, các em sáng tạo theo ý tưởng của chính bản thân mà không 
rập khuôn máy móc theo cô, không mất đi sự hồn nhiên của tác phẩm cái mà 
người lớn không có được.
 Picasso cũng nêu ra nhận định“Càng vững về kỹ thuật, càng nên đơn giản 
về kỹ thuật”. Nghĩa là, vẽ hình càng đơn giản hình càng đẹp, người xem dễ cảm 
nhận mà vẫn không thiếu đi tính sáng tạo, tính thẩm mĩ. Cái quan trọng ở đây là 
đối tượng được truyền đạt là học sinh lớp 1, cho nên kỹ năng vẽ hình càng đơn 
giản thì học sinh càng dễ tiếp thu và nắm bắt, sau khi nắm bắt được cách tạo 
hình các em có thể chủ động tạo ra tác phẩm theo cẩm nhận của riêng mình bởi 
vì “Tất cả trẻ con đều là nghệ sĩ”.
 Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp 1, đây là giai đoạn 
chuyển giao giữa cấp học mầm non và tiểu học, tuy nhiên sự vận động của các 
em vẫn ở mức độ thấp (kỹ năng cầm bút, thao tác cắt, xé dán, nặncòn vụng). 
Mặt khác vốn ngôn ngữ của các em còn hạn chế, chưa thể diễn đạt nguyện vọng 
của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc. Vì vậy, hoạt động tạo hình chính là một thứ 
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh 3 Đơn vị: Trường TH Trần Phú SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
 Từ kết quả khảo sát và qua quá trình nghiên cứu giảng dạy, tôi đã tìm ra 
một số giải pháp, biện pháp nhằm giúp học sinh phát triển kĩ năng vẽ hình như 
sau.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 1. Giúp học sinh biết cách quan sát và nhận xét về hình vẽ
 Quá trình dạy học sinh nhận biết, quan sát và phân tích là một quá trình 
quan trọng trong tiết dạy mĩ thuật. Học sinh có nhận biết và nắm vững đối tượng 
tạo hình thì mới có thể tạo ra một sản phẩm tốt.
 Khi hướng dẫn học sinh quan sát và phân tích đối tượng tạo hình, tôi đi 
vào những đặc điểm đặc trưng nhất của đối tượng, tôi hướng dẫn học sinh quan 
sát từ hình ảnh chính đến hình ảnh phụ, từ khái quát đến chi tiết giống như trình 
tự vẽ, bỏ qua các chi tiết vụn vặt, rườm rà. Tập trung sự chú ý của học sinh vào 
những vấn đề cốt yếu. Nhận biết từng bộ phận theo dạng hình học, các nét cơ 
bản.
 Ví dụ : Khi hướng dẫn học sinh nhận biết con gà trống, trước tiên tôi cho 
quan sát tranh gà trống, gà mái và gà con để giúp các em phân biệt các loại gà 
và tên gọi. Sau đó cho các em so sánh sự giống và khác nhau giữa gà trống, gà 
mái và gà con. Từ đó học sinh nắm vững đặc điểm đặc trưng của gà trống. Khi 
cho học sinh quan sát con gà trống tôi hướng dẫn các em quan sát nhận biết các 
bộ phận chính (thân, đầu, chân và cánh) rồi đến bộ phận phụ (mắt, mào, mỏ, 
đuôi) nhận biết hình dáng của bộ phận chính - phụ, màu sắc chung của gà rồi 
mới đến màu sắc của từng bộ phận, tránh việc quan sát quá chi tiết làm các em 
mất tập trung và cảm thấy phức tạp. Tôi chuẩn bị đồ dùng dạy học mang tính 
thẩm mĩ cao, đối với tranh quan sát tranh phải đẹp và giống thật có phong cảnh 
xung quanh cho sinh động. Nhưng đối với phần hướng dẫn cách vẽ tôi vẽ đơn 
giản không chi tiết cầu kì, dễ hiểu dễ thực hiện nhưng vẫn mang đặc điểm đặc 
trưng của con gà trống. 
 2. Hướng dẫn kĩ năng vẽ hình trên giấy ô li kết hợp đọc thơ
 Đối với học sinh lớp 1, các em bắt đầu học chữ và tập viết chữ nên các em 
đã được làm quen với giấy có ô li. Khi dạy tập viết, giáo viên hướng dẫn cho 
học sinh nhận biết dòng kẻ, hàng, ô li, điểm bắt đầu, điểm kết thúc, độ cao, 
khoảng cách giữa các con chữ, tiếng, từ, Việc điều khiển nét bút của các em 
còn vụng về nên vẽ trên giấy ô li, hoặc giấy có kẻ ô vuông sẽ giúp các em dễ 
thực hiện hơn so với vẽ trên giấy trắng ngay từ đầu. 
 Đầu tiên, tôi dạy các em vẽ bằng bút chì những hình ảnh từ đơn giản như : 
ngang, xiên, đứng đến phức tạp như cong, tròn, lượn (tuỳ theo năng lực của học 
sinh). Sau đó khuyến khích học sinh tự vẽ màu theo ý thích. Biện pháp hỗ trợ 
đắc lực cho giáo viên là đọc thơ khi hướng dẫn cách vẽ nhằm gây chú ý. Những 
câu thơ đơn giản, ngộ nghĩnh, dễ thương giàu hình ảnh phù hợp với nội dung bài 
học có tác dụng làm hoạt động tạo hình trở nên hấp dẫn hơn, học sinh sẽ dễ nhớ 
trình tự thực hiện và cách thực hiện (bài thơ có thể tự sưu tầm hoặc sáng tác)
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh 5 Đơn vị: Trường TH Trần Phú SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
 Một chấm tròn nằm ở góc
 Thêm nét dài thành cái cọc
 Một chiếc nữa đứng song song
 Vẽ thêm nhiều thành hàng cọc.
 Hình 4 
 Sau khi học sinh vẽ thành thạo các nét, tôi chuyển sang hướng dẫn vẽ kết 
hợp nét. Hình vẽ được cách điệu hết sức đơn giản, dùng các nét cơ bản nối lại 
với nhau tạo thành rau, củ, quả phù hợp với nhận thức theo độ tuổi và lôi cuốn 
trí tưởng tượng sáng tạo của các em. 
 Ví dụ: Khi dạy bài 5 “Vẽ nét cong” tôi hướng dẫn các em như sau :
 - Vẽ cây nấm thì mũ nấm vẽ nửa hình tròn (thực hiện kết hợp nét cong và 
nét ngang), thân nấm có thể vẽ một hình tròn hoặc hình vuông (Hình 5). Và đọc 
bài thơ “Cây nấm”. 
 Nếu bạn vào rừng
 Đến những gốc thông
 Có nhiều nấm đấy
 Còn vẽ lên giấy ?
 Một nửa vòng tròn
 Như chiếc mũ con
 Thành cái tán nấm
 Thân thì dễ lắm, Hình 5
 Hình tròn hoặc vuông. 
 - Vẽ quả dưa hấu: tôi hướng dẫn các em vẽ hình ô voan nằm ngang kết 
hợp vẽ nét cong và các chấm tròn, dạy các em đọc bài thơ “Quả dưa hấu” (Hình 
6)
 Ô – voan xếp thành hàng 
 Giữa những ô giấy kẻ
 Dưa lớn và dưa bé 
 Đều có cuống cuộn tròn 
 Như đuôi chú heo con
 Đang nằm phơi dưới nắng. Hình 6 
 Phương pháp dạy học sinh vẽ trên giấy kẻ ô vuông có kết hợp đọc thơ sẽ 
hình thành ở các em sự ham thích, hứng thú bền vững, giúp phát triển vận động 
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh 7 Đơn vị: Trường TH Trần Phú SKKN : Một số kinh nghiệm hướng dẫn kĩ năng vẽ hình đơn giản cho học sinh lớp 1
 Sau khi hoàn chỉnh hình, để bài vẽ đẹp hơn có thể gợi ý để học sinh vẽ 
sáng tạo thêm họa tiết hoa lá hoặc viền áo, váy bằng nét cong, nét lượn theo ý 
các em. 
 - Khi dạy bài 19 “Vẽ gà” tôi hướng dẫn vẽ hai hình tròn gắn liền nhau 
một cao một thấp. Cụ thể: thân hình tròn to, đầu hình tròn nhỏ, mỏ là hình tam 
giác, mắt là một chấm tròn, cánh là một hình tam giác lớn hơn mỏ, chân bằng 
các nét xiên, đuôi là nét cong tròn tạo thành chú gà con. (Hình 7)
 Hình 7 
 Dạy học sinh vẽ kết hợp các dạng hình các em thường gặp và thường sử 
dụng như, dạng hình êlip (khi dạy thì gọi là dạng hình trứng để giúp các em dễ 
hiểu), dạng quả hình tròn (gọi là quả bóng)để tạo thành các hình vẽ. 
 Ví dụ: 
 - Kết hợp các dạng hình êlip để tạo thành hình: chú heo con, cái kẹo, con 
gián, quả dưa hấu
 - Kết hợp các dạng hình tròn để tạo thành: chú thỏ, chú sóc, chú gấu bông, 
quả cam
 Đây không chỉ là một trong các biện pháp giúp học sinh học tốt môn Mĩ 
thuật mà thông qua đó có thể làm giàu vốn hình ảnh, nuôi dưỡng ở các em trí 
tưởng tượng và sự sáng tạo, giúp trẻ em phát triển óc thẩm mĩ và phát triển trí 
tuệ.
 3.2. Tạo bức tranh từ những bộ phận của cơ thể
 Khi cho học sinh sử dụng màu nước ngoài việc hướng dẫn các em sử 
dụng cọ và phối màu. Tôi hướng dẫn các em tạo ra một số bức tranh bằng cách 
dùng các bộ phận của cơ thể như ngón tay, bàn tay, bàn chân bằng cách chấm 
màu và in lên giấy tạo nên những bức tranh ngộ nghĩnh
 Ví dụ: Khi dạy bài 26 “Vẽ chim và hoa”
 - Dùng bàn tay để in hình bông hoa, đầu ngón tay để in những chiếc lá 
nhỏ, ngón tay để in chiếc lá lớn.
Giáo viên: Phạm Thị Mai Linh 9 Đơn vị: Trường TH Trần Phú