Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật Lớp 4

 Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài
 Ông cha ta vẫn thường nói “Học đi đôi với hành”, học mà không thực 
hành thì sẽ không biết, không nhớ, không hiểu... làm thế nào để mọi người cùng 
hiểu và nhớ để thực hiện tốt hơn trong cuộc sống. Một khi đã làm được sản 
phẩm đẹp, vậy làm cách nào để mọi người biết đến ý nghĩa và thông điệp muốn 
gửi gắm qua sản phẩm, đây cũng là vấn đề đang được mọi người quan tâm.
 Một sản phẩm đẹp chứa đựng tâm hồn đẹp và một tâm hồn đẹp sẽ xây 
dựng, tạo ra được sản phẩm đẹp. Nếu sản phẩm đẹp kết hợp chất lượng tốt mà 
không được biết đến, không thấy được giá trị của nó thì coi như không tồn tại. 
Mặt hàng tốt nếu được nhà sản xuất giới thiệu đến nhiều người tiêu dùng biết về 
giá trị, ý nghĩa và chất lượng thì sản phẩm đó chắc chắn được mọi người lựa 
chọn và tin dùng, từ đây cũng xây dựng được thương hiệu lớn. Cũng giống như 
các em đã tạo ra được sản phẩm đẹp nhưng không giới thiệu được ý nghĩa, nội 
dung đến với người xem, thì sản phẩm đó dễ bị lãng quên vì không để lại ấn 
tượng cho người xem. Vậy, thẩm mĩ là hình thức cảm nhận giác quan về cái đẹp, 
cho phép con người giải thích bản thân và người khác bằng ngôn ngữ nghệ 
thuật. Chính vì thế, thẩm mĩ còn là cách để chúng ta thể hiện cảm xúc, trải 
nghiệm và trình bày kinh nghiệm của mình thông qua sản phẩm. Sáng tạo những 
sản phẩm và hợp tác chia sẻ kinh nghiệm, phân tích diễn giải sự lựa chọn của 
mình.
 Như vậy thực hành, trải nghiệm đều là những phương thức học hiệu quả, 
gắn với vận động, với thao tác vật chất, với đời sống thực. Việc học thông qua 
làm, học đi đôi với hành và học từ trải nghiệm đều giúp người học đạt được tri 
thức và kinh nghiệm nhưng theo các hướng tiếp cận không hoàn toàn như nhau, 
trong đó trải nghiệm có ý nghĩa giáo dục cao nhất và có phần bao hàm cả làm và 
thực hành. 
 Do đó, việc dạy mĩ thuật ở phổ thông rất quan trọng, vì cho dù ở bất cứ 
môn học nào hay ở trong cuộc sống thì tính thẩm mĩ, tư duy cũng rất cần thiết. 
Môn học Mĩ thuật hỗ trợ rèn luyện cho trẻ có khả năng biết nhìn nhận cái đẹp, 
hiểu thế nào là cái đẹp, là lẽ phải, đồng thời rèn cho học sinh tính cẩn thận, cần 
cù, siêng năng, tư duy, sáng tạo, biết tự làm đẹp, tích lũy vốn kiến thức cho 
chính bản thân các em đang diễn ra trong cuộc sống xung quanh mình. 
 Giới thiệu, trưng bày sản phẩm là một phần không thể thiếu của môn Mĩ 
thuật, ngoài việc giúp học sinh biết sắp xếp, tạo hình sao cho khéo léo, thuận 
mắt, còn đòi hỏi người học phải luôn có sự sáng tạo, tìm tòi, kết hợp kiến thức 
giữa các môn học để trải nghiệm cuộc sống thông qua sản phẩm mới mang đậm 
tính chất văn hóa, nghệ thuật... Như thế, việc sử dụng các hình ảnh, ngôn ngữ 
 GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
 1 Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
sống hằng ngày, trước tập thể trong giờ học Mĩ thuật ở lớp 4 cấp Tiểu học. Vận 
dụng tốt về suy nghĩ, ý thức, trách nhiệm, thái độ tích cực vào trong cuộc sống, 
làm thay đổi ý thức, thái độ, tình cảm; thay đổi kiến thức; rèn luyện kĩ năng về: 
Vẽ, viết, nói... Nghiên cứu thực trạng kết quả dạy và học trong quá trình giới 
thiệu sản phẩm của học sinh qua các bài thực hành. Tiến hành thực nghiệm để 
chứng minh được rằng một số biện pháp đó khắc phục được tình trạng và nâng 
cao chất lượng dạy, học môn Mĩ thuật.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh, thông qua sản phẩm 
trong môn Mĩ thuật lớp 4.
 4. Giới hạn của đề tài
 Một số biện pháp giúp học sinh trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông 
qua sản phẩm, năm học 2016 - 2017.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 Để hoàn thành đề tài này, tôi sử dụng một số phương pháp sau: 
 - Điều tra thực trạng
 - Phương pháp quan sát 
 - Phương pháp thảo luận
 - Phương pháp trải nghiệm
 II. Phần nội dung
 1. Cơ sở lí luận
 Mĩ thuật là môn học thuộc lĩnh vực nghệ thuật, mà nghệ thuật là sự kết tinh 
đặc biệt của sự sáng tạo cái đẹp, là đỉnh cao của giá trị thẩm mĩ, góp phần quan 
trọng tạo nên đời sống văn hóa, nghệ thuật. Giá trị của cái đẹp trong nghệ thuật 
là sự tổng hợp nhiều giá trị đạo đức, chính trị, xã hội 
 Thực hiện công văn 135/PGDĐT- GDTH ngày 10 tháng 8 năm 2016 V/v 
triển khai dạy học Mĩ thuật, Thủ công, Tin học cấp Tiểu học. “Dạy - học Mĩ 
thuật theo định hướng phát triển năng lực” phương pháp dạy - học Mĩ thuật mới 
sử dụng những quy trình mĩ thuật của Đan Mạch -SAEPS, lấy học sinh làm 
trung tâm, kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, từ đó 
các em hình thành và phát triển ba năng lực cốt lõi là: Sáng tạo Mĩ thuật và qua 
đó biểu đạt bản thân (suy nghĩ, tình cảm, mong muốn,...). Hiểu, cảm nhận và 
phản ánh được hình ảnh của sản phẩm/ tác phẩm mĩ thuật (phân tích, đánh giá 
được sản phẩm/ tác phẩm). Giao tiếp/ trao đổi, tiếp nhận ý tưởng và ý nghĩa 
thông qua sản phẩm/ tác phẩm mĩ thuật. Cùng lúc với việc phát triển những năng 
lực nói trên, học sinh có thể phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh 
 GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
 3 Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
diễn đạt nội dung, chưa sâu chuỗi được các nội dung liên quan đến chủ đề, đến 
sản phẩm.
 Chưa có buổi học dành riêng cho các em có cùng sở thích, để tạo điều kiện 
cho các em phát huy tối đa niềm đam mê và khả năng sáng tạo, tư duy. Bên cạnh 
đó còn có nhiều phương tiện giải trí, nên chưa dành thời gian cho môn Mĩ thuật, 
còn e ngại trong cách thể hiện nội dung.
 b) Về phía giáo viên
 Mất nhiều thời gian, kinh phí để sưu tầm tranh ảnh và chuẩn bị đồ dùng dạy 
học về các đề tài phải đảm bảo các yêu cầu về tính thẩm mĩ, tính khoa học để 
trong quá trình gợi ý, hướng dẫn cho học sinh lựa chọn được nội dung câu 
chuyện làm sao cho thật phù hợp với nội dung sản phẩm theo khả năng riêng và 
không bị lệch nội dung của bài học.
 Dự kiến các tình huống xử lí nội dung liên quan trong tiết học, hoặc tình 
huống đột ngột xảy ra trong quá trình giảng dạy của giáo viên chưa chu đáo, 
thiếu khoa học nên gây nhàm chán cho một số học sinh và hiệu quả tiết học chưa 
như mong muốn. 
 Là một giáo viên Tiểu học trực tiếp dạy môn Mĩ thuật, tôi cảm nhận được 
cái khó trong việc tự trang bị kiến thức và thực hiện các kĩ năng trải nghiệm vào 
thực tế cho học sinh thông qua sản phẩm mĩ thuật. 
 Hiện nay, nhu cầu tiến tới cái đẹp ngày càng cao, các em biết nhận xét, 
bình chọn những tiêu chí cho cái đẹp, thế nào là đẹp phù hợp với cá nhân... 
Chính vì thế, môn Mĩ thuật là môn hỗ trợ cho nhu cầu tất yếu của các em trong 
cuộc sống, từ đây khơi gợi cho các em những lựa chọn đúng trong học tập và 
thực tế trong sinh hoạt hàng ngày, cho mai sau.
 * Nguyên nhân và yếu tổ tác động
 Đa số học sinh chưa mạnh dạn trong quá trình học tập. Do các em đang làm 
quen và tiếp cận với các quy trình dạy học mới, có nhiều hình thức trải nghiệm 
khác lạ, nên còn lúng túng trong quá trình viết, nói, diễn đạt cũng như thực hành 
các kĩ năng ấy.
 Mặt khác do các em chưa bao giờ đứng trước nhiều người, để thể hiện điều 
mình muốn nói từ sản phẩm mĩ thuật đến người xem, còn ngại ngùng, e thẹn,... 
khi trải nghiệm thực tế. Do các em chưa chịu khó tìm tòi, học tập và giải quyết 
các tình huống thường gặp trong cuộc sống.
 Ít quan sát, để ý mọi việc diễn ra hằng ngày, nên không nhớ các sự việc 
diễn ra như thế nào. Còn hạn chế trong việc sâu chuỗi các dữ kiện để tạo thành 
 GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
 5 Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
nhau và người thể hiện trải nghiệm cũng có trạng thái khác nhau. Mỗi hình thức 
có một tác dụng riêng, hiệu quả riêng, ý nghĩa riêng. Vậy, hình thức ấy như thế 
nào, ra sao, người dạy cùng học sinh tìm hiểu, tháo gỡ, giúp đỡ học sinh để các 
em hiểu và thực hiện.
 - Hình thức kể chuyện
 - Hình thức đóng kịch
 - Hình thức sắm vai
 - Hình thức thuyết trình 
 - Hình thức múa rối
 Có hai loại hình múa rối đó là: Múa rối cạn và múa rối nước. Trong trường 
học tôi chủ yếu chỉ giới thiệu loại hình múa rối cạn.
 Múa rối cạn có nhiều thể loại khác nhau như: Rối tay, rối que, rối dây, rối 
bóng, rối mặt nạ, rối nhà mồ, rối lốt,...
 b.2) Hướng dẫn học sinh lựa chọn hình thức trải nghiệm
 Muốn lựa chọn hình thức để trải nghiệm sao cho phù hợp và sinh động, thì 
người học phải dựa vào ý tưởng xây dựng nội dung sản phẩm của nhóm để lựa 
chọn cách trình bày. 
 Mỗi nội dung trong một chủ đề có nhiều hoạt động khác nhau, mỗi hoạt 
động có những hình ảnh, nhân vật, thái độ, hành động khác nhau. Do đó cần 
phải cân nhắc kĩ việc lựa chọn hình thức trải nghiệm. Mỗi hình thức trưng bày 
có tính ưu việt riêng, để phô diễn được hết trọng tâm của người học muốn diễn 
đạt nội dung cũng như gửi thông điệp hay, có ý nghĩa đến người xem.
 Chính vì vậy, sự lựa chọn hình thức trải nghiệm những thách thức khi các 
em sáng tạo sản phẩm cũng rất là quan trọng, mỗi em có ý thích thể hiện với 
chất liệu khác nhau thì dẫn đến hình thức trải nghiệm và hiệu quả cũng khác 
nhau, cụ thể như sau: 
 Ví dụ: Chủ đề: Sự chuyển động của dáng người
 Như chúng ta đã biết con người có nhiều hoạt động khác nhau, thì dáng 
người thay đổi sao cho phù hợp với hoạt động đó. Vậy, các nhóm đã lựa chọn 
chất liệu như tre, giấy, đất nặn,... để tạo dáng con người. Khi các em lựa chọn 
chất liệu để thực hiện tạo dáng người thì sẻ liên quan đến hình thức trải nghiệm 
như múa rối (rối que, rối dây,...), kể chuyện, đóng kịch, thuyết trình hay sắm vai. 
Mục đích thấy được dáng con người rất đẹp, uyển chuyển, duyên dáng, phong 
phú trong các hoạt động, để thể hiện tài năng điều khiển của bản thân, biến 
những vật vô tri vô giác trở nên sống động hơn qua khả năng diễn xuất và hình 
thành các kĩ năng sống cho các em.
 GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
 7 Một số kinh nghiệm giúp HS trải nghiệm cuộc sống xung quanh thông qua sản phẩm trong môn Mĩ thuật lớp 4
 Trải nghiệm với đóng kịch - Gia đình vui vẻ đón Tết và xem múa Lân.
 - Nếu sản phẩm được lựa chọn chất liệu giấy, làm tranh 2D thì các em có 
thể lựa chọn hình thức trải nghiệm là sắm vai. Hình thức này gần với hình thức 
đóng kịch, nhưng người diễn chủ yếu nhập vai và đứng đúng vị trí sắp xếp bố 
cục theo sản phẩm sáng tạo, người sắm vai diễn lại hành động, việc làm cụ thể 
của nhân vật trong sản phẩm Mĩ thuật. 
 Hình thúc này giúp học sinh nhận biết cách sắp xếp hình ảnh nhân vật có 
gần, có xa, có mảng chính, mảng phụ... sao cho hợp lý. Ngoài ra còn giúp các 
em nhớ lại các khoảnh khắc hay kí ức đẹp khi mọi người sống vui vẻ bên nhau, 
cùng nhau đoàn kết làm việc nào đó có ích cho xã hội. 
 Trải nghiệm khi Sắm vai - Kéo co trong ngày Khai giảng
 - Khi sản phẩm bằng chất liệu giấy và làm tranh 2D, các em có thể thuyết 
trình sản phẩm của mình, các em giới thiệu về sản phẩm của mình chi tiết, cụ 
thể, thông qua lời nói để mọi người hiểu được ý nghĩa cũng như nội dung mình 
muốn diễn đạt. Hình thức trải nghiệm này, giúp các em hóa thân thành người 
dẫn dắt người nghe vào thế giới riêng của các mình, làm thế nào thuyết phục 
người nghe mà không bị nhàm chán và buồn tẻ. Giúp các em phải tìm hiểu kĩ 
thuật nói đứng trước đám đông, nói như thế nào để mọi người không rời mắt 
khỏi mình, đây cũng là trải nghiệm dành cho MC tương lai.
 GV: Hồ Thị Kim Oanh - Trường Tiểu học Krông Ana
 9