Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục giá trị sống cho học sinh lớp chủ nhiệm thông qua một số hoạt động trải nghiệm

 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
“GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH LỚP CHỦ NHIỆM THÔNG
 QUA MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM”
 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM LỜI CAM ĐOAN
 Năm học 2021 - 2022, chúng tôi viết sáng kiến kinh nghiệm có tên “Giáo dục 
giá trị sống cho học sinh lớp chủ nhiệm thông qua một số hoạt động trải nghiệm”. 
Chúng tôi cam kết sản phẩm này là của cá nhân 2 chúng tôi tham khảo các tài liệu và 
tổng hợp viết nên không sao chép SKKN của người khác để nộp. Nếu nhà trường và 
tổ chuyên môn phát hiện ra chúng tôi sao chép của ai hay có sự tranh chấp về quyền 
sở hữu thì chúng tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước ban chuyên môn về tính 
trung thực của lời cam đoan này.
 Thanh Chương, ngày 22/4/2022
 Người viết SKKN
 Nguyễn Quốc Hùng Trần Thị Thanh nhàn MỤC LỤC
 Nội dung Trang
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Tính mới của đề tài. 1
3. Mục đích nghiên cứu 2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2
5. Phương pháp nghiên cứu 2
6. Kế hoạch nghiên cứu 2
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 4
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 4
1.1. Cơ sở lý luận. 4
1.1.1- Khái niệm Giá trị sống 4
1.1.2- Các giá trị sống tiêu biểu 4
1.1.3- Khái niệm hoạt động trải nghiệm. 5
1.1.4. Sự cần thiết của việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong trường
 5
THPT
1.1.5. Mục tiêu của việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong trường
 7
THPT
1.1.6. Phương pháp giáo dục GTS cho học sinh THPT 7
1.2. Cơ sở thực tiễn. 8
1.2.1 Thực trạng học tập nội dung giá trị sống của học sinh THPT 8
1.2.2. Thực trạng giáo dục giá trị sống của giáo viên THPT. 9
1.2.3. Thực trạng về tài liệu tham khảo 11
II. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 
 11
CHỦ NHIỆM THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM .
II.1. Quy trình giáo dục giá trị sống cho học sinh lớp chủ nhiệm: 11
II.2. Một số nguyên tắc khi giáo dục giá trị sống cho học sinh. 11
II.3. Những kiến thức cơ bản về giá trị sống cần cung cấp cho học sinh. 12
II.4. Xác định mục tiêu, cách thức tổ chức hoạt động nhằm giáo dục giá trị 
 14
sống cho học sinh thông qua các hoạt động trải nghiệm.
II.4.1. Xác định mục tiêu, cách thức tổ chức hoạt động nhằm giáo dục GTS 14
II.4.2.Thiết kế và triển khai các hoạt động giáo dục GTS cho học sinh lớp 14 ĐỀ TÀI:
“GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG CHO HỌC SINH LỚP CHỦ NHIỆM THÔNG
 QUA MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM”
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
 Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 đang được định hướng đổi mới 
theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỷ XXI đó là học để biết, học để làm, học để tự 
khẳng định mình và học để cùng chung sống. Mục tiêu giáo dục ngày càng hướng đến 
việc xây dựng giá trị sống, hay nói cách khác là xây dựng và phát triển nhân cách con 
người hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện, giúp đào tạo ra thế hệ trẻ phát triển hài 
hoà cả về đức, trí, thể, mỹ.
 Giáo dục giá trị sống là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của giáo 
dục phổ thông, nhất là trong Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018.
 Thực tiễn xã hội hiện nay cho thấy Giá trị sống của giới trẻ nói chung và học 
sinh THPT nói riêng có những điều bất cập, chưa phù hợp, thậm chí rất đáng lo 
ngại.Trong nhà trường THPT, việc giáo dục giá trị sống cho học sinh bước đầu đã 
được quan tâm, tuy nhiên, hiệu quả của nó thì vẫn chưa rõ nét. Mặt khác, việc giáo 
dục giá trị sống ở trường THPT chưa có môn riêng, đang chỉ mang tính lồng ghép ở 
các môn học nên hiệu quả không cao.
 Là một người giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm - Người gần gũi, sát sao 
với các em nhất trong các hoạt động tập thể của nhà trường, cũng như của lớp, chúng 
tôi nhận thấy được hiện tượng phổ biến hiện nay của giới trẻ là: Sống thu mình lại, 
lạnh nhạt, thờ ơ với mọi người xung quanh, vô cảm với những sự việc xẩy ra xung 
quanh mình, nhiều em đắm chìm trong thế giới ảo, sống thiếu tự tin, thiếu trách nhiệm, 
ích kỉ....đó là do các em thiếu hiểu biết về các giá trị sống cơ bản cũng như chưa hình 
thành cho bản thân những giá trị sống cơ bản mà một con người cần có, dẫn đến các 
em không có khả năng giải quyết các áp lực trong cuộc sống, không biết giải quyết 
một cách tích cực các xung đột xẩy ra, không tiết chế được cảm xúc của bản thân. Vì 
vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để các em hiểu rõ các giá trị sống cơ bản từ đó hình 
thành động cơ, thái độ, quyết tâm và sức mạnh giúp các em vượt qua khó khăn, vươn 
tới mục đích, thúc đẩy hoạt động học tập. Xuất phát từ thực tiễn đó, chúng tôi mạnh 
dạn thực hiện đề tài nghiên cứu “Giáo dục giá trị sống cho học sinh lớp chủ nhiệm 
thông qua một số hoạt động trải nghiệm” với mong muốn chia sẻ những kinh nghiệm 
hiểu biết của mình tới đồng nghiệp, áp dụng vào thực tiễn công tác chủ nhiệm lớp để 
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.
2. Tính mới của đề tài.
 Qua tham khảo các công trình nghiên cứu khoa học, các sách báo, tài liệu tập 
huấn về công tác chủ nhiệm lớp, chúng tôi nhận thấy rằng chưa có một công 15/10/2021 - Đăng ký với tổ
2 - Đọc tài liệu - Tập hợp tài liệu viết phần 
 15/10/2021 đến
 - Khảo sát thực trạng cơ sở lý luận
 15/11/2021
 - Tổng hợp số liệu - Xử lý số liệu khảo sát
3 15/11/20201 đến - Trao đổi, học hỏi kinh - Đề cương SKKN.
 15/12/2021 nghiệm qua đồng nghiệp, đề - Triển khai thực tiễn qua các 
 xuất biện pháp hoạt động giáo dục.
 - Áp dụng thử nghiệm
4 15/12/2021 - Viết và hoàn thiện Sáng - Bản Sáng kiến kinh nghiệm 
 đến 21/3/2022 kiến kinh nghiệm hoàn chỉnh. + Giá trị truyền thống đoàn kết.
+ Giá trị truyền thống nhân nghĩa.
+ Giá trị truyền thống cần cù trong lao động.
+ Giá trị truyền thống hiếu học.
+ Giá trị truyền thống tôn sư trọng đạo.
+ Giá trị truyền thống hiếu thảo.
 Những giá trị truyền thống trở thành nền tảng vững chắc để dân tộc chúng ta 
trường tồn vươn lên để có được tiềm lực và vị thế như ngày hôm nay. Giáo dục giá 
trị sống truyền thống của dân tộc cho giới trẻ là sự nuôi dưỡng, tiếp nối và phát triển 
mạch nguồn văn hóa của dân tộc, là đòn bẩy cho đất nước phát triển bền vững.
1.1.3- Khái niệm hoạt động trải nghiệm.
 Từ góc độ triết học, trải nghiệm được hiểu là kết quả của sự tương tác giữa con 
người với thế giới khách quan. Sự tương tác này bao gồm cả hình thức và kết quả 
của các hoạt động thực tiễn trong xã hội, bao gồm cả kỹ thuật và kỹ năng, cả những 
nguyên tắc hoạt động và phát triển thế giới quan.
 Bản chất của hoạt động trải nghiệm là: Học sinh được trải nghiệm, thể nghiệm, 
chiêm nghiệm, được bày tỏ quan điểm, ý tưởng, được đánh giá và lựa chọn ý tưởng 
hoạt động, được thể hiện, tự khẳng định bản thân, được tự đánh giá và đánh giá kết 
quả hoạt động của bản thân, của nhóm mình và của bạn bè,... Từ đó, hình thành và 
phát triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
 Trong lĩnh vực giáo dục khái niệm trải nghiệm được xác định như sau: Trải 
nghiệm là một trong những hình thức dạy học, theo đó người dạy khuyến khích người 
học tham gia các hoạt động thực tiễn, nhằm tăng cường nhận thức, tạo kỹ năng, định 
hình các giá trị sống và phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho 
cộng đồng và xã hội
 Tổ chức HĐTN là cách thức tổ chức hoạt động giáo dục, trong đó dưới sự hướng 
dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân HS được trực tiếp tham gia vào các 
hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia đình, nhà trường cũng như ngoài xã 
hội với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đó phát triển năng lực thực tiễn, phẩm 
chất và phát huy tiềm năng sáng tạo của HS. Hay nói một cách khác chính là GV tạo 
cơ hội cho HS TN trong thực tiễn để tích lũy và chiêm nghiệm các kinh nghiệm, từ 
đó có thể khái quát thành sự hiểu biết theo cách của riêng mình
1.1.4. Sự cần thiết của việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong trường THPT
 Trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể năm 2018, hoạt động trải 
nghiệm là hoạt động giáo dục bắt buộc thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. Đối với bậc 1.1.5. Mục tiêu của việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong trường THPT
 HĐTN giúp học sinh hình thành và phát triển phẩm chất nhân cách, các năng 
lực thích ứng với cuộc sống xã hội..., giúp HS tích lũy được kinh nghiệm riêng cũng 
như phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân mình, làm tiền đề cho mỗi cá nhân tạo 
dựng được sự nghiệp và cuộc sống hạnh phúc trong tương lại.
 Ở bậc THPT HĐTN tập trung vào nội dung giáo dục hướng nghiệp. Thông qua 
các chủ đề sinh hoạt tập thể, hoạt động lao động, câu lạc bộ hướng nghiệp và các 
hoạt động định hướng nghề nghiệp, HS được đánh giá và tự đánh giá về năng lực, sở 
trường, hứng thú liên quan đến nghề nghiệp; có thể tự chọn cho mình ngành nghề 
phù hợp; được rèn luyện phẩm chất và năng lực để thích ứng với nghề nghiệp tương 
lai.
1.1.6. Phương pháp giáo dục GTS cho học sinh THPT
 Giáo dục giá trị sống như thế nào để mang lại hiệu quả nhất, để giúp học sinh 
khám phá, tìm hiểu và phát triển các giá trị cũng như những kĩ năng sống, thái độ 
sống, nhằm giúp họ phát huy hết tiềm năng sẵn có của mình . Chương trình giáo dục 
Giá trị sống (LVEP) của UNESCO đã đưa ra khung lí thuyết phương pháp giáo dục 
GTS như sau:
 - Bước một, xây dựng bầu không khí dựa trên nền tảng các giá trị để tất cả mọi 
người đều cảm nhận được tình yêu thương, thấy mình có giá trị, được tôn trọng và 
an toàn.
 - Bước hai, thấu hiểu các yếu tố hỗ trợ khám phá các giá trị. Mỗi hoạt động GTS 
bắt đầu với ba yếu tố hỗ trợ khám phá các giá trị bao gồm: tiếp nhận thông tin, suy 
ngẫm, và khám phá các giá trị qua thực tế cuộc sống. Cụ thể là:
 + Tiếp nhận thông tin: Đây là cách dạy về giá trị theo kiểu truyền thống. Sách 
vở, kể chuyện, các nguồn thông tin có thể trở thành trợ thủ đắc lực trong việc khám 
phá các giá trị.
 + Suy ngẫm: Các hoạt động tưởng tượng và suy ngẫm đòi hỏi học viên phải đưa 
ra những ý tưởng của riêng mình.
 + Khám phá các giá trị qua thực tế cuộc sống: Giáo viên cần nắm vững rằng HS 
là lứa tuổi rất ham tìm tòi, hiểu biết những gì đang diễn ra quanh mình, vì thế hãy 
tìm những lĩnh vực mà HS quan tâm, như AIDS, nghèo đói, bạo lực, ma túy, tham 
nhũng, tình trạng ô nhiễm tại địa phương. Những lĩnh vực này sẽ gợi mở chủ đề thảo 
luận rất thực tế, thiết thực về tác động của giá trị và phản giá trị, cũng như hành động 
của chúng ta tạo nên sự khác biệt như thế nào.
 - Bước ba, tổ chức thảo luận: Việc tạo một không gian thảo luận cởi mở, tôn 
trọng lẫn nhau là điều rất quan trọng và cần thiết. Một không gian như vậy giúp việc 
chia sẻ trở nên dễ dàng và thoải mái hơn. Việc bày tỏ những cảm giác, cảm nhận sau 
mỗi câu hỏi có thể làm sáng tỏ quan điểm cá nhân và tìm Nội dung Có Không/ chưa
Em có thường xuyên được thầy cô chủ nhiệm giáo dục các Giá 
trị sống (GTS) thông qua các hoạt động trải nghiệm không?
Em có mong muốn được học các GTS từ những hoạt động trải 
nghiệm hay không?
 - Kết quả thu được như sau:
 Nội dung khảo sát
 Có Không 
 TT Năm học Trường Đã được Chưa từng 
 mong mong 
 học được học
 muốn muốn
 2020 - THPT Thanh Chương 3 20/160 140/160 150/160 10/160
 1
 2021 (10B;10C;10D2;10D3) 12.5% 87.5% 93.8% 6.2%
 20/120 100/120 110/120 10/120
 2020 - THPT Cát Ngạn 
 2 83.3% 91.6% 8.4%
 2021 (10A;10B;10D 12E) 16.7%
 2020 - THPT Nguyễn Sỹ Sách 6/180 174/180 175/180 5/180
 3
 2021 (10C1;10C2;10C4;10C5) 3.3% 96.7% 97.2% 2.8%
 2020 - THPT Thanh Chương 1 7/160 153/160 160/160 0/160
 4
 2021 (10D1;10A2;10A4;10A5) 4.4% 95.6% 100% 0%
- Kết quả khảo sát trên cho thấy:
+ HS ở các trường trên địa bàn chủ yếu không được học một cách thường
+ Nhà trường không xây dựng nội dung chương trình giáo dục GTS đưa vào dạy dọc 
chính khóa, trong khi việc lồng ghép vào các hoạt động giáo dục đang rất hạn chế.
+ Phần lớn HS các trường đều mong muốn sẽ đưa nội dung giáo dục GTS vào trong các 
hoạt động giáo dục của nhà trường.
 Kết quả khảo sát đó là một trong những căn cứ thuyết phục để chúng tôi thực hiện 
nghiên cứu đề tài
 1.2.2. Thực trạng giáo dục giá trị sống của giáo viên THPT.