Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới nội dung và hình thức tiết sinh hoạt lớp thông qua hoạt động trải nghiệm

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI
ĐỔI MỚI NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC TIẾT SINH HOẠT
 LỚP THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm
Nhóm người thực hiện: Nguyễn Như Tin - Trường THPT Diễn Châu 5
 Số ĐT: 0326728163
 Email: [email protected]
 Lê Thị Thân - Trường THPT Diễn Châu 5 Số ĐT: 
 0382391288
 Email: lethan2511 @gmail.com
 Nguyễn Thị Hải Nam - Trường THPT Tân Kỳ 3 Số 
 ĐT: 0919 535 132
 Email: namhai2212@gmail .com
Năm thực hiện : 2022
 NGHỆ AN, NĂM 2022 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ
 1 GV Giáo viên
 2 GVCN Giáo viên chủ nhiệm
 3 HS Học sinh
 4 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
 5 THPT Trung học phổ thông
 6 PPDH Phương pháp dạy học - Tổ chức giờ sinh hoạt lớp vừa đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy thông 
thuờng, vừa mang đặc thù riêng, trong đó nguời thầy giáo không hoàn toàn chủ động 
trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội dung cụ 
thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh. Giáo viên chỉ là nguời tham dự, 
góp ý định huớng, giúp học sinh đua ra kết luận phù hợp, tháo gỡ những khó khăn 
vuớng mắc cho các em.
 - Xây dựng giờ sinh hoạt lớp trở thành trung tâm và là động lực thúc đẩy cho 
cả quá trình dạy- học, giáo dục, rèn luyện các hành vi, phẩm chất, nhân cách của học 
sinh.
2.2. Tính khoa học của đề tài
 - Nội dung của đề tài đuợc trình bày khoa học, các luận điểm, luận cứ và các 
thông số có tính chính xác.
 - Đề tài đáp ứng đuợc quan điểm giáo dục tích cực đang đuợc xã hội quan 
tâm.
2.3. Tính hiệu quả
 - Đề tài áp dụng có hiệu quả trong quá trình giáo dục toàn diện cho học sinh về 
năng lực, phẩm chất và trí tuệ.
 - Đặc biệt đề tài phát huy tính kỹ năng để giải quyết những tình huống trong học 
tập và cuộc sống.
3. Phương pháp tiến hành: Đề tài sử dụng nhiều phương pháp
 - Phuơng pháp điều tra, khảo sát - Phuơng pháp phân tích tổng hợp
 - Phuơng pháp nghiên cứu tài liệu - Phuơng pháp so sánh, đối chiếu
 - Phuơng pháp phân loại, thống kê - Phuơng pháp thực nghiệm su phạm
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 - Đối tuợng nghiên cứu: HS lớp 11A9 Truờng THPT Diễn Châu 5; HS lớp 12 
A6 Truờng THPT Tân Kỳ 3
 - Phạm vi nghiên cứu: HS lớp 11A9 Truờng THPT Diễn Châu 5; HS lớp 12
A6 Truờng THPT Tân Kỳ 3
5. Cấu trúc của sáng kiến kinh nghiệm
 Ngoài phần đặt vấn đề, phần kết luận, đề tài có các nội dung sau
 - Cơ sở lý luận
 - Thực trạng của vấn đề
 - Nội dung và cách thức tổ chức thực hiện thông qua hoạt động trải nghiệm Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục có ưu thế về quy mô tổ chức. Có 
nhiều cách tổ chức như: Theo nhóm, khối lớp, trường hoặc liên trường. Hoạt động 
trải nghiệm có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo 
dục trong và ngoài nhà trường như: Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, cán bộ 
đoàn, ban giám hiệu nhà trường, hội phụ huynh, chính quyền địa phương, các cơ 
quan, tổ chức, doanh nghiệp ở địa phương, các nhà hoạt động xã hội, những nghệ 
nhân, người lao động tiêu biểu ở địa phương,...
 1.1.3. Hoạt động trải nghiệm trong giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm
 Hoạt động trải nghiệm trong giờ sinh hoạt lớp vừa tạo điều kiện cho học sinh 
mở rộng, củng cố nội dung các môn học trên lớp vừa tạo điều kiện để học sinh xâm 
nhập vào đời sống thực tiễn, “nhúng mình” trong môi trường thực tiễn để thông qua 
đó bộc lộ các phẩm chất và giá trị cũng như xây đắp các giá trị.
 Hoạt động trải nghiệm trong giờ sinh hoạt lớp với tính đa dạng của nó sẽ thu 
hút học sinh tham gia vào quá trình tổ chức hoạt động. Tính đa dạng, phong phú của 
hoạt động giáo dục thể hiện rõ rệt ở nội dung và hình thức hoạt động, các điều kiện 
thực hiện hoạt động. Hoạt động trải nghiệm trong giờ sinh hoạt có sự mở rộng về 
không gian, thời gian, giúp người học lựa chọn các loại hình khác nhau phù hợp với 
sở thích, hứng thú, đồng thời học sinh được tham gia và làm chủ quá trình đó, bởi 
vậy, đây là môi trường lý tưởng để người học được “làm việc’” và “học tập”” lý 
thú, bổ ích.
 Mỗi lứa tuổi và cá nhân học sinh có nhu cầu và sở thích khác nhau, vì vậy cần 
thay đổi thường xuyên hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động, thay đổi thường 
xuyên “thực đơn”” hoạt động là yêu cầu tất yếu với nhà giáo dục để duy trì nhu cầu 
và hứng thú của học sinh. Vì vậy, chúng ta cần phải đổi mới nội dung và hình thức 
tiết sinh hoạt lớp.
 * Đổi mới nội dung tiết sinh hoạt lớp
 - Xây dựng bộ máy tổ chức
 - Sinh hoạt theo chủ đề
 - Giáo dục văn hóa địa phương
 * Đổi mới hình thức tiết sinh hoạt lớp
 - Tổ chức các trò chơi
 - Sân khấu hóa
 - Thi hùng biện
 - Tập làm MC
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 1.2.1. Thuận lợi
 Lãnh đạo nhà trường luôn chú trọng, quan tâm đến việc giáo dục đạo đức và 
phát triển năng lực của học sinh. Đồng thời, Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên 
quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ nhiệm của giáo viên làm 
công tác chủ nhiệm để có những chiến lược mới nhằm xây dựng những Nhiều em có năng lực học tập, nhưng thiếu các kỹ năng sống cần thiết trong 
cuộc sống đó là điều đáng tiếc.
 Thực trạng đó luôn là rào cản, gây khó khăn cho những người làm công tác 
chủ nhiệm lớp. Để nâng cao chất lượng trong công tác chủ nhiệm, bản thân chúng tôi 
không ngừng học hỏi và luôn đổi mới nội dung và phương pháp trong giờ sinh hoạt 
lớp để nâng cao chất lượng giờ sinh hoạt lớp.
 Để nâng cao chất lượng giờ sinh hoạt lớp, chúng tôi những người làm công 
tác chủ nhiệm không ngừng học hỏi và đổi mới nội dung và hình thức tiết sinh hoạt 
lớp để đáp ứng yêu cầu của ngành giáo dục đang đặt ra.
 Kết quả học sinh về sự hứng thú trong giờ sinh hoạt lớp
TT Nội dung Có Không Ghi chú
1 Nội dung sinh hoạt xưa nay gây sự yêu thích cho 
 bản thân em chưa?
2 GVCN có thường xuyên thay đổi hình thức chủ 
 nhiệm không?
3 Em có bằng lòng các tiết sinh hoạt trong thời 
 gian qua?
 Kết quả hai lớp khảo sát tại hai trường
 Lớp Có Không
 11A9 (42 HS - DC 5) 15/42 36% 27/42 64%
 12A6 (40 HS - TK3) 16/40 40% 24/40 60%
 Phân tích đánh giá thực trạng:
 Qua kết quả khảo sát cho thấy, nhiều em còn chưa bằng lòng với giờ sinh hoạt 
lớp.
 1.2.3. Nguyên nhân dân đến thực trạng trên
 Về phía GV: bản thân một số giáo viên chưa tìm tòi, đầu tư cho tiết sinh hoạt 
lớp, thường làm theo khuôn mẫu như là: đánh giá các hoạt động trong tuần, xử lý 
những vi phạm nội quy nề nếp, lo lắng cho chất lượng học tập của học sinh nên khi 
có học sinh vi phạm về các lỗi không thuộc bài, hay vi phạm nội quy thì giáo viên chủ 
nhiệm thường đem ra tiết sinh hoạt lớp để “mổ xẻ” la mắng học sinh làm học sinh 
luôn có thái độ sợ đến tiết sinh hoạt lớp hoặc không chú ý tham gia. Các em nghĩ tiết 
sinh hoạt như một phiên tòa xét xử tội phạm. Giáo viên quá nghiêm khắc, không thân 
thiện, thường xuyên chê học trò nhiều hơn là khen ngợi (60-70% là chê học sinh, đúng 
ra phải là ngược lại). Giáo viên không đặt mình vào vị trí của học sinh để hiểu, đôi 
khi còn áp đặt, không cho các em có cơ hội để “phản biện” hoặc trình bày ý kiến về 
những lỗi lầm của mình. Một số giáo viên còn thiếu kinh nghiệm trong tổ chức các 
buổi sinh hoạt, nội dung giờ sinh hoạt còn khô cứng, lặp đi lặp lại, không thực sự gắn 
với nhu cầu của học sinh. Vì vậy, các Như vậy, người giáo viên bằng nhân cách, trí tuệ và tấm lòng của mình sẽ tác 
động tích cực đến sự hình thành nhân cách, năng lực, kỹ năng của học sinh, khẳng 
định được tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm trong tình hình mới.
 1.2.4.2. Đối với học sinh
 Học sinh đóng vai trò quan trọng cho thành công của buổi sinh hoạt lớp. Vì 
vậy, giáo viên chủ nhiệm phải hướng cho học sinh tích cực tham gia trong buổi sinh 
hoạt, phải gợi ý, khuyến khích các em tham gia trao đổi, bàn bạc, thảo luận. Giáo 
viên chủ nhiệm phải nắm bắt được tâm tư, hoàn cảnh của học sinh để gợi ý “bắt 
mạch” học sinh để cho các em bày tỏ những nỗi lòng, những cảm xúc của của mình. 
Để từ đó học sinh tích cực tham gia hoạt động trong tiết sinh hoạt lớp.
 2. ĐỔI MỚI NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC TIẾT SINH HOẠT LỚP 
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TẠI LỚP CHỦ NHIỆM
 2.1. Đổi mới nội dung tiết sinh hoạt lớp
 2.1.1. Đổi mới xây dựng bộ máy tổ chức
 Cơ sở để lựa chọn cán bộ lớp có thể căn cứ vào hồ sơ học bạ của học sinh, căn 
cứ vào những thông tin cá nhân của học sinh mà giáo viên chủ nhiệm đã thu thập 
được, căn cứ vào tín nhiệm của tập thể lớp, sự năng nổ, nhiệt tình, ý thức tổ chức kỷ 
luật, tính gương mẫu và các biểu hiện ban đầu của học sinh trong tập thể lớp.
 GVCN cần phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp, có thể phân thêm 
tổ phó, bàn trưởng (có sự thay đổi luân phiên theo từng tháng để học sinh phát huy 
tốt vai trò của mình).
 Xây dựng đội ngũ tự quản là nền tảng cho công tác chủ nhiệm và cũng là một 
việc làm quan trọng và khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm. Khi tìm được đội ngũ 
cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cần bồi dưỡng học sinh ý thức trách nhiệm cao đối 
với lớp, phục vụ tập thể lớp, biết phê bình và tự phê bình, có phương pháp quản lý 
lớp.
 Mỗi tháng họp một lần để tổng kết rút kinh nghiệm, giao kế hoạch nhiệm vụ 
tháng tới, lập sổ theo dõi, mỗi tuần giao ban một lần vào 15 phút s inh hoạt đầu giờ 
thứ 6 để thứ 7 có số liệu sinh hoạt kịp thời.
 Trong xây dựng đội ngũ cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cần chú ý chọn đúng 
nguồn, tránh việc thay đổi cán bộ lớp.
 Thông qua các hoạt động, giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ và hướng dẫn 
ban cán sự lớp làm việc để các em phát huy khả năng lãnh đạo của mình.
 2.1.2. Sinh hoạt theo chủ đề
 Thay vì cách làm xưa nay là giáo viên chủ nhiệm “thuyết giảng” vì bài học 
đạo đức một chiều, phê bình những sai phạm cũng như biểu dương những thành 2.2. Tổ chức hoạt động đổi mới hình thức tiết sinh hoạt lớp
 2.2.1. Tổ chức trò chơi
 Thường xuyên tổ chức các trò chơi tập thể. Mỗi tổ sẽ chịu trách nhiệm tổ chức 
sinh hoạt lớp một tuần. Kế hoạch sinh hoạt lớp sẽ được giáo viên chủ nhiệm thông 
qua và thực hiện. Khi tham gia vào các hoạt động với tư cách là chủ thể, các em sẽ 
cảm thấy vai trò của mình quan trọng hơn. Các em có khả năng sáng tạo theo cách 
các em mong muốn. Chính các em đã biến giờ sinh hoạt lớp đơn thuần và nhạt nhẽo 
thành thú vị, sôi động.
 Một số trò chơi như tổ chức thi rung chuông vàng giữa các tổ với nhau, Đường 
lên đỉnh Olympia, theo dòng lịch sử,... Nội dung câu hỏi cho các em sưu tầm và có ý 
kiến tham khảo các thầy cô giáo bộ môn, GVCN để cho câu hỏi sát với nội dung bài 
học mà chống nhàm chán. Các trò chơi vận động, trò chơi trí tuệ được đan xen. Vì 
vậy, khi tham gia vào trò chơi các em cảm thấy thoải mái, vừa ôn lại kiến thức vừa 
trút bao căng thẳng, mệt mỏi sau những giờ học. Giúp các em có những tâm thế thoải 
mái cho những giờ học sau.
 Một số trò chơi tập thể như:
 * Truyền tin
 Thể loại: trò chơi cảm giác, vận động nhẹ trong phòng, khoảng tám người 
tham dự.
 Rèn luyện: nhận thức chính xác các cử điệu từ người khác.
 Giáo dục: tương trợ nhau, phải có sự nhanh nhẹn, hiểu ý nhau trong lời nói 
và hành động.
 Luật chơi: Đứng thành từng đội và mỗi đội cử một người đến quản trò nhận 
bản tin, rồi trở về đứng cách những người của đội mình 1,5m và truyền lại bản tin đó 
bằng cử điệu mà không được nói, cũng như không được nhép miệng. Đội nào nhận 
được bản tin và thực hiện theo đúng ý bản tin trước là thắng.
 Vật dụng: các vật dụng của các bản tin
 Mục đích: gây bầu không khí sôi động để dẫn vào chiều sâu lắng sau đó.
 Lưu ý: không nên nói những lời khó hiểu và khó thực hiện
 * Tìm số nhà
 Thể loại : trò chơi cảm giác, vận động nhẹ nhàng trong phòng, khoảng tám 
người tham dự
 Rèn luyện: sự quan sát, ghi nhớ các sự vật
 Giáo dục: dùng các giác quan để nhận ra các sự vật hiện tượng