Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn

 PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành bộ máy của nhà trường. Các tổ chuyên 
môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các bộ phận và đoàn thể trong 
việc thực hiện nhiệm vụ của tổ và các nhiệm vụ khác trong chiến lược phát triển 
nhà trường để đưa nhà trường đạt được mục tiêu đề ra.
Sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động nhằm bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, 
năng lực sư phạm cho giáo viên. Sinh hoạt chuyên môn cũng góp phần tháo gỡ 
những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giảng dạy. Mặt khác, sinh hoạt 
chuyên môn còn tạo điều kiện cho giáo viên giữa các tổ giao lưu học tập lẫn nhau, 
trao đổi kinh nghiệm về những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả nhằm góp phần 
đẩy mạnh phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt”, đồng thời qua đó tạo được sự 
thống nhất trong thực hiện quy chế chuyên môn. 
Ai trong chúng ta cũng biết: muốn có trò giỏi thì phải có thầy giỏi. Như vậy, đòi 
hỏi mỗi giáo viên không ngừng học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên 
môn của mình. Buổi sinh hoạt chuyên môn có chất lượng sẽ góp phần không nhỏ 
giúp giáo viên tự học, tự bồi dưỡng, tháo gỡ những khó khăn trong quá trình giảng 
dạy và thực hiện nhiệm vụ dạy học của mình.
Theo điều lệ trường tiểu học, tổ chuyên môn sinh hoạt định kì 2 lần/tháng. Vậy 
làm thế nào để buổi sinh hoạt chuyên môn có chất lượng, thu hút được giáo viên 
tham gia hưởng ứng tích cực, thảo luận sôi nổi vào những vấn đề trọng tâm giống 
như món ăn tinh thần không thể thiếu của mỗi giáo viên. Để làm được điều đó tôi 
đã mạnh dạn chọn đề tài “Đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt tổ chuyên 
môn” để nghiên cứu:
 PHẦN B: NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG
 Thực tế trong nhà trường cho thấy có tổ chuyên môn hoạt động rất mạnh 
nhưng vẫn còn tổ chuyên môn hoạt động một cách thụ động, ỷ lại với những tồn 
tại tồn tại như: ít bàn về chuyên môn, sử dụng phương pháp nào phù hợp với bài 
dạy của phân môn sắp dạy,... mà chỉ tập trung vào việc sinh hoạt cho đủ số lần 
trên tháng theo quy định. 
 - Tổ trưởng chưa phát huy hết vai trò của mình, thường có tâm lí coi mình 
cũng như giáo viên bình thường khác, chỉ lo hồ sơ đầy đủ, sạch đẹp; chưa phân 
công nhiệm vụ cho giáo viên theo đúng yêu cầu, nhiệm vụ; chưa chủ động xây 
dựng và thực hiện kế hoạch, chưa mạnh dạn trong việc đề xuất các ý kiến để nâng 
cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn. ĐIỂM MÔN TIẾNG VIỆT
 Số 
 Khối
 lớp 9 - 10 7 - 8 5 - 6 Dưới 5 TB trở lên
 Số HS
 SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL
 1 140 65 46.43 45 32.14 19 13.57 11 7.86 129 92.14
 2 117 41 35.04 46 39.32 24 20.51 6 5.13 111 94.87
 3 129 34 26.36 53 41.09 39 30.23 3 2.33 126 98
 4 126 38 30.16 52 41.27 36 28.57 126 100
 5 135 45 33.33 60 44.44 30 22.22 135 100
 Cộng 647 223 34.47 256 39.57 148 22.87 20 3.09 627 96.91
 ĐIỂM MÔN TOÁN
 Số 9 - 10 7 - 8 5 - 6 Dưới 5 TB trở lên
 Khối
 lớp Số HS
 SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL
 1 140 110 78.57 18 12.86 9 6.43 3 2.14 137 97.86
 2 117 51 43.59 39 33.33 21 17.95 6 5.13 111 95
 3 129 40 31.01 29 22.48 54 41.86 6 4.65 123 95
 4 126 54 42.86 34 26.98 38 30.16 126 100
 5 135 39 28.89 56 41.48 39 28.89 1 0.74 134 99
 Cộng 647 294 45.44 176 27.20 161 24.88 16 2.47 631 97.53
II. NHỮNG GIẢI PHÁP CỤ THỂ
 1/ Năng lực tổ trưởng chuyên môn 
Tổ trưởng tổ chuyên môn phải là người gương mẫu, có phẩm chất chính trị, đạo 
đức lối sống tốt, nêu cao tinh thần trách nhiệm, có khả năng nắm bắt nhanh tình 
hình trong tổ, luôn bao quát mọi việc, sẵn sàng chia sẻ những khó khăn cùng tổ 
viên, linh hoạt sáng tạo, mạnh dạn đề xuất những vấn đề liên quan đến tổ, tổ chức 
duy trì đoàn kết nội bộ.
 Biết căn cứ vào kế hoạch của nhà trường xây dựng kế hoạch chuyên môn 
của tổ. Kế hoạch phải cụ thể rõ ràng, nêu rõ phương phướng nhiệm vụ chỉ tiêu 
cần đạt các mặt, đề ra biện pháp cụ thể thực hiện Kế hoạch hàng tuần phải nêu 
rõ công việc làm trong ngày, người thực hiện và thời gian thực hiện; thời gian 
hoàn thành, địa điểm, biện pháp, kết quả . + Kết luận của tổ chuyên môn.
 + Phát biểu chỉ đạo của Ban giám hiệu (nếu có).
Tổ trưởng chuyên môn phải chuẩn bị kỹ nội dung sinh hoạt chuyên môn trong 
tháng. Những vấn đề khó, chưa nắm rõ cụ thể, cần giải quyết trong buổi sinh 
hoạt.
 Kế hoạch công tác tháng cần trình Ban giám hiệu duyệt trước khi triển khai, 
niêm yết tại văn phòng nhà trường.
Nội dung họp trong tháng cần thực hiện, tập trung đi sâu vào chuyên môn và 
những vấn đề đổi mới, phương pháp dạy học theo hình thức đổi mới, tránh hình 
thức vụn vặt; hình thức phải thiết thực, cụ thể, nội dung phải linh hoạt thay đổi 
phong phú, phải tạo hứng thú cho giáo viên, nhưng tránh làm qua loa, thiếu trách 
nhiệm, hết giờ nhưng chưa hết việc, hoặc bao biện làm thay. 
Trước khi sinh hoạt tổ chuyên môn phải đăng ký và báo trước ngày cho Hiệu 
trưởng, Hiệu trưởng phân công người đến dự và có chỉ đạo rút kinh nghiệm trong 
buổi sinh hoạt tổ. 
 Thành viên trong tổ nghiêm túc chấp hành theo sự phân công chuyên môn 
nhà trường. Mỗi giáo viên nâng cao tinh thần tự giác, thẳng thắn góp ý, phê bình 
với mục đích góp phần nâng cao chất lượng hoạt động, thực hiện tốt nhiệm vụ 
được giao.
 Khi dự giờ đồng nghiệp trong các buổi sinh hoạt chuyên đề cần tránh tư 
tưởng vụn vặt, cầu toàn trong đóng góp. Nên tập trung đi sâu vào các phương 
pháp, kiến thức chuyên môn, trên tinh thần tôn trọng, giúp nhau đổi mới, mang 
lại hiệu quả tiết dạy; tránh định kiến, cá nhân, phê bình góp ý những vấn đề thiếu 
sót vụn vặt, mà không thấy những cố gắng và cái tốt của người dạy. Trong tiết 
dạy và các phương pháp mà giáo viên đã vận dụng truyền đạt, tìm ra những kinh 
nghiệm hay để điển hình học tập và nhân rộng.
 3/ Đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn.
 • Thảo luận các nội dung chuyên môn có liên quan giữa 2 lần sinh hoạt 
 chuyên môn định kì (nội dung sinh hoạt chuyên môn phải cụ thể, thiết thực 
 do giáo viên, cán bộ quản lý đề xuất, thống nhất và thực hiện). 
 • Thảo luận các bài học trong sách giáo khoa, tài liệu hướng dẫn học, hướng 
 dẫn hoạt động giáo dục, thống nhất nội dung cần điều chỉnh; làm cho bài 
 học trong sách giáo khoa, tài liệu học tập cập nhật, phù hợp với đối tượng 
 học sinh, phù hợp với vùng miền; nâng cao năng lực sư phạm, năng lực 
 nghề nghiệp cho giáo viên. Thảo luận về việc hướng dẫn học sinh sắp xếp Mỗi giáo viên tự rút ra bài học để áp dụng, những điều mình học được qua 
bài dạy minh họa. Ví dụ: Tại sao học sinh A có biểu hiện khó khăn trong giờ học 
? Nguyên nhân của những khó khăn ? Bài học có gì mới, sáng tạo so với sách giáo 
khoa ? Nội dung hoạt động học tập có phù hợp với khả năng nhận thức của học 
sinh không ? Các phương pháp, kỹ thuật dạy học có làm học sinh hứng thú mang 
lại hiệu quả không ? Tại sao ? Học sinh được quan tâm, hỗ trợ như thế nào ?... 
 Lưu ý: Trong quá trình thảo luận, không áp đặt ý kiến, kinh nghiệm chủ 
quan cá nhân, không quá chú trọng đến các quy trình truyền thống của một giờ 
dạy. Đặc biệt không đánh giá giáo viên, không xếp loại giờ học và không nhất 
thiết kết luận phải thay đổi theo cách nào. Tuy nhiên mỗi giáo viên sẽ tự suy nghĩ 
và lựa chọn giải pháp phù hợp với học sinh và điều kiện học tập của lớp mình.
 c) Sinh hoạt chuyên môn về vận dụng đổi mới phương pháp dạy học, sử 
dụng đồ dùng dạy học
 Trước hết giáo viên phải nhận thức đúng và đầy đủ vai trò của việc sử dụng 
thiết bị vào đổi mới phương pháp giảng dạy. Giáo viên cần mạnh dạn, không ngại 
khó, tự thiết kế và sử dụng đồ dùng thiết bị của mình sẽ giúp rèn luyện được nhiều 
kỹ năng và phối hợp tốt các phương pháp dạy học tích cực khác.
Trong các buổi sinh hoạt, tổ trưởng chuyên môn cùng với các thành viên trong tổ 
xây dựng ý kiến cần sử dụng thiết bị dạy học như thế nào để đạt hiệu quả. 
Khi sử dụng giáo viên phải lựa chọn đồ dùng trực quan phù hợp với mục đích, 
yêu cầu bài học, đi theo một trình tự nhất định thì mới đạt được hiệu quả bài dạy.
Để có một tiết dạy thành công, người giáo viên phải nghiên cứu kỹ nội dung bài 
dạy. Khi có đủ tư liệu thì phải định hướng công việc, cần dạy những gì, sử dụng 
phương pháp nào, cách thức dạy học ra sao, cần sử dụng đồ dùng cần thiết nào, 
ước lượng thời gian tổ chức dạy học.
d) Tổ chức tốt các tiết dự giờ, thao giảng 
Kỹ năng sư phạm của giáo viên có ảnh hưởng lớn đến việc chất lượng giờ dạy. Ở 
các buổi sinh hoạt tổ có thể trao đổi, góp ý, giúp nhau sửa chữa những tồn tại, 
những nhược điểm như phong cách lên lớp, ngôn ngữ diễn đạt, trình bày bảng 
của giáo viên, ... Hoạt động này nhằm hoàn thiện kỹ năng sư phạm của nhiều giáo 
viên. Tổ chuyên môn cần tăng cường quản lý, định hướng tổ chức dự giờ, thao 
giảng coi đây là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giờ dạy. Cần tránh 
dự giờ để đối phó nhằm đạt chỉ tiêu số lượng theo quy định. Nên tăng cường các 
tiết dạy mẫu và quan tâm dự giờ các tiết ôn tập, trả bài viết cho học sinh. Cộng 21 639 313 48.98 232 36.31 89 13.93 5 0.78 634 99.22
 ĐIỂM MÔN TOÁN
 Khối Số lớp 9 - 10 7 - 8 5 - 6 Dưới 5 TB trở lên
 Số HS
 SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL
 1 4 139 119 85.61 12 8.63 5 3.60 3 2.16 136 97.84
 2 4 116 72 62.07 31 26.72 13 11.21 116 100
 3 4 127 60 47.24 27 21.26 40 31.50 127 100
 4 4 127 61 48.03 35 27.56 31 24.41 127 100
 5 5 130 70 53.85 28 21.54 32 24.62 130 100
 Cộng 21 639 382 59.78 133 20.81 121 18.94 3 0.47 636 99.53
IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
 Qua thực tiễn áp dụng và thực hiện, tôi rút ra các bài học kinh 
nghiệm trong công tác chỉ đạo tổ chuyên môn như sau:
- Cần chỉ đạo các tổ chuyên môn làm việc phải có kế hoạch, khoa học, kịp thời, 
sát với thực tế, từ đó mới tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chuyên môn xây dựng 
kế hoạch hoạt động một cách khả thi.
- Nhà trường cần bố trí thời gian một cách hợp lý, tương đối cố định để các tổ 
chuyên môn hoạt động. Cần có chỉ đạo, định hướng để họp tổ chuyên môn, tránh 
sa đà vào giải quyết công việc mang tính chất hành chính, sự vụ mà chủ yếu là 
các nội dung nhằm nâng cao chất lượng dạy - học.
- Kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy- học, cần tập trung xây dựng và có nhiều biện 
pháp phù hợp để kết quả kiểm tra phản ánh đúng thực chất. Từ đó mới có các giải 
pháp đúng, khoa học nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
- Qua mỗi hoạt động, trong từng giai đoạn cần tổ chức rút kinh nghiệm kịp thời, 
từ đó điều chỉnh phương pháp, biện pháp cho phù hợp.
- Chỉ đạo và nâng cao chất lượng họp tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy 
học là công tác quan trọng thường xuyên của người làm công tác chỉ đạo trực tiếp 
các tổ chuyên môn.