Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp trường Tiểu học xã Trung Đồng

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÂN UYÊN
 TRƯỜNG TIỂU HỌC XÃ TRUNG ĐỒNG
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp
Người thực hiện: Bùi Thị Thu Hương
Chức vụ: Giáo viên
 Tân Uyên, năm học 2011 - 2012
 1 IV. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
 * Điểm mới: Phối kết hợp tốt ba môi trường giáo dục với các hoạt động giáo 
dục nội khóa và ngoại khóa trong nhà trường để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp.
 * Điểm sáng tạo: Kết hợp đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi với giáo dục trong 
việc làm công tác chủ nhiệm lớp. 
 B. PHẦN Néi dung
I. C¬ së lÝ luËn:
 Trong tr­êng häc, ngoµi viÖc d¹y kiÕn thøc cho häc sinh th× gi¸o viªn cßn ph¶i 
h×nh thµnh cho c¸c em nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch vÒ ®¹o ®øc, cung cÊp cho c¸c 
em nh÷ng chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc. Điều tr­íc tiªn gi¸o viên ph¶i hiÓu c¸c em, n¾m 
ch¾c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn toµn diÖn t©m lÝ, sinh lÝ häc sinh. Lu«n gÇn gòi ch¨m lo 
cho c¸c em, ph¶i cã lßng yªu trÎ cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp cô thÓ, ®èi t­îng 
häc sinh bËc tiÓu häc c¸c em cßn non nít, th¬ ng©y rÊt dÔ bÞ tæn th­¬ng th× ng­êi 
gi¸o viªn ph¶i lu«n hµi hoµ, mÒm dÎo, nhÑ nhµng, ®éng viªn gÇn gòi c¸c em kÞp 
thêi nh­ thÕ ta míi hiÓu ®­îc c¸c em. Lu«n cung cÊp nh÷ng tri thøc, chuÈn mùc 
cho c¸c em, chØ cho c¸c em thÊy ®­îc c¸i nµo lµ xÊu, c¸i nµo lµ tèt, viÖc nµo nªn 
lµm, viÖc nµo nªn tr¸nh. §Ó tõ ®ã h×nh thµnh cho c¸c em nh÷ng hµnh vi ®óng, biÕn 
nh÷ng tri thøc thµnh niÒm tin vµ t×nh c¶m ®¹o ®øc ®ång thêi cho c¸c em thÊy ®­îc 
hµnh vi, thãi quen ®¹o ®øc. ViÖc hoµn thiÖn nh©n c¸ch ®¹o ®øc cho c¸c em cÇn ph¶i 
vËn dông t¸c ®éng sinh lÝ cña tËp thÓ, nhµ tr­êng, gia ®×nh, x· héi, bëi ®©y lµ 
ph­¬ng tiÖn tèt trong viÖc gi¸o dôc häc sinh. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch 
cho c¸c em. KiÕn thøc vµ ®¹o ®øc lµ hai m¶ng gi¸o dôc song song. Gi¸o viªn ph¶i 
kÕt hîp hµi hoµ tíi tõng häc sinh trong tõng tiÕt häc, trong tõng buæi ho¹t ®éng 
ngoµi giê lªn líp, trong c¸c buæi ho¹t ®éng ®éi, sao, cã nh­ vËy b¶n th©n mçi ng­êi 
häc sinh míi cã h­íng phÊn ®Çu v­¬n lªn, tù hoµn thiÖn m×nh ®Ó hoµ ®ång vµo mét 
tËp thÓ, tù coi tËp thÓ cña líp m×nh, c« gi¸o chñ nhiÖm cña m×nh nh­ mét m¸i Êm 
t×nh th­¬ng.
II. Thùc tr¹ng:
 Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ë trªn líp còng nh­ c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ mµ 
 3 của giáo viên chủ nhiệm năm học trước, tôi đã nắm được đặc điểm tình hình của 
lớp: Các em học tập còn yếu (nhiều em đọc yếu, tính toán chậm, chữ viết xấu và 
còn hay nghỉ học. Chưa nghiêm túc trong học tập. Trong giờ học còn hay nói leo.... 
C¸c ho¹t ®éng bÒ næi nh­ v¨n nghÖ, thÓ thao... cßn trÇm. Qua kinh nghiệm nhiều 
năm trong dạy học tôi thấy rằng: Tỉ lệ chuyên cần của học sinh, nền nếp học tập 
của lớp và chất lượng giáo dục là các vấn đề luôn song song tồn tại: các em đi học 
chuyên cần, có nền nếp học tập tốt mới nắm bắt được kiến thức. Các em học tập 
tốt thì mới thích đi học. Vì vậy, trong dạy học tôi luôn quan tâm tới cả ba vấn đề. 
 Trước hết, tôi đặc biệt quan tâm đến tỉ lệ chuyên cần của lớp. Tôi thường 
xuyên đến lớp sớm để đôn đốc các em vệ sinh trường lớp. Đặc biệt là để kiểm tra 
số lượng học sinh trước giờ vào lớp. Vào giờ truy bài, nếu còn thiếu vắng học sinh 
nào nghỉ không rõ lí do là tôi trực tiếp đến gia đình để vận động học sinh đến lớp. 
Nếu học sinh nào ốm, tôi động viên chia sẻ cùng phụ huynh học sinh một chút ít 
kinh nghiệm của bản thân về việc chăm sóc các cháu khi ốm đau. Chỉ trong một 
thời gian ngắn, tôi đã tạo được niềm tin đối với phụ huynh học sinh. Họ đã động 
viên con, em mình đến lớp. Đến nay, lớp tôi không còn hiện tượng học sinh nghỉ 
học như trước. Tỉ lệ chuyên cần, lớp tôi luôn đạt từ 98% đến 100% , là một lớp 
được nhà trường đánh giá cao về việc duy trì tỉ lệ chuyên cần. 
 Ngay từ khi mới nhận lớp, tôi đã chú ý xây dựng nề nếp lớp học. Trước hết 
là bầu ban cán sự lớp để quản lí, đôn đốc các hoạt động của lớp. Rèn cho các em ý 
thức tự quản về nề nếp của lớp học. Ban cán sự lớp có trách nhiệm phân công, giao 
nhiệm vụ, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện nhiệm vụ của các thành viên trong 
lớp vào các giờ: truy bài đầu giờ, thể dục giữa giờ, lao động vệ sinh trường lớp, 
sinh hoạt sao nhi đồng. Trong các giờ học, tôi xây dựng cho các em ý thức học tập 
nghiêm túc, ngồi học ngay ngắn, chú ý nghe giảng, tuyên dương, động viên khích 
lệ kịp thời những học sinh hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài. Kết quả là đến 
cuối học kỳ I, lớp tôi đã trở thành một tập thể tự quản tốt, được nhà trường xếp loại 
khá trong các đợt thi đua, không có học sinh vi phạm kỷ luật. Kết quả học tập có 
tiến bộ rõ rệt so với đầu năm. 
 5 s¸t ph¹t, chöi m¾ng g©y hoang mang lo sî cho c¸c em mà cần phải tìm hiểu nguyên 
nhân, phân tích, chỉ rõ cho các em thấy hành vi đó đúng hay sai ®Ó cho các em cã 
h­íng söa ch÷a. §èi víi nh÷ng häc sinh nhËn thøc cßn chËm th× thÇy c« gi¸o ph¶i 
lu«n quan t©m ®Õn c¸c em uèn n¾n dÇn dÇn ®Ó c¸c em häc tËp ngµy cµng tiÕn bé, 
khi c¸c em cã tiÕn bé th× thÇy c« ph¶i ®éng viªn kÞp thêi.
 VÝ dô: ë líp t«i cã hai em học sinh là Lß ThÞ Hoa, em Lß V¨n Thủy. 
 Nh÷ng ngµy ®Çu n¨m häc c¸c em th­êng xuyªn nghØ häc. B¶n th©n t«i ®· ®Õn 
nhµ t×m hiÓu hoµn c¶nh gia ®×nh. Bè mÑ c¸c em ®Òu kh«ng biÕt tiÕng phæ th«ng, 
kinh tÕ l¹i gÆp khã kh¨n, cuéc sèng cña c¸c em rÊt thiÕu thèn nªn nhiÒu khi c¸c em 
ph¶i ë nhµ ®Ó tham gia lao ®éng. ThÊy hoµn c¶nh c¸c em khã kh¨n t«i ®· gÆp gì bè 
mÑ, ph©n tÝch, ®éng viªn vµ gióp ®ì c¸c em vÒ s¸ch vë, ®å dïng häc tËp ®Ó c¸c em 
®Õn tr­êng. V× ®i häc kh«ng chuyªn cÇn nªn cßn nhËn thøc chËm h¬n c¸c b¹n 
kh¸c, nh­ng víi sù cè g¾ng cña c¸c em vµ lßng kiªn tr× bÒn bØ gióp ®ì cña t«i, giê 
®©y trong mét thêi gian ng¾n c¸c em häc tập có nhiều chuyÓn biÕn râ rÖt. §Õn cuèi 
häc k× I, c¸c em ®· v­ît lªn vµ xÕp lo¹i häc lùc trung b×nh vµ trung b×nh kh¸.
* C«ng t¸c rÌn luyÖn vë s¹ch ch÷ ®Ñp ë líp:
 T«i lu«n chó träng rèn viết cho các em vào tất cả các giờ học, môn học. Đặc 
biệt là vµo c¸c tiÕt tËp viÕt, chÝnh t¶, tËp lµm v¨n. B¶n th©n t«i h­íng dÉn c¸c em 
viÕt tØ mØ theo mÉu ch÷ míi. §Çu tiªn lµ h­íng dÉn c¸c em viÕt ch÷ th­êng , đặc 
biệt là các nét khuyết trên và khuyết dưới, em nào chưa viết được thì tôi viết mẫu 
cho các em viết theo, nhÊn m¹nh cho c¸c em thÊy trong ch÷ c¸i th­êng chØ cã 6 
ch÷ c¸i lµ cao vµ dµi 2 li r­ìi ®ã lµ ch÷ b, h, l, k, g, y, nh÷ng ch÷ dµi vµ cao 2 li lµ 
d, ®, q. nh÷ng ch÷ dµi vµ cao1 ly r­ìi lµ t, ch÷ r, s cao tõ 1 - 1,25 ly. Sau ®ã h­íng 
dÉn ®Õn viÕt theo mÉu ch÷ hoa. Trong khi viÕt h­íng dÉn c¸c em vËn dông mÉu ch÷ 
viÕt hoa vµo trong bµi viÕt, tÊt c¶ c¸c ch÷ viÕt hoa ë ®Çu c©u, ®Çu dßng ®Òu cao 2 ly 
r­ìi. ChÝnh v× vËy, ch÷ viÕt cña c¸c c¸c em ®· dÇn dÇn chuyÓn biÕn c¸c em ®· kÞp 
theo mÉu ch÷ míi, tr×nh bµy c¸c con ch÷ ®Òu, ®óng kÝch cì, râ rµng khoa häc, gi÷ 
s¸ch vë s¹ch sÏ, kh«ng b«i bÈn, vÏ bËy vµo s¸ch, quy ®Þnh râ rµng vÒ ph©n m«n ghi 
vµo tõng lo¹i vë, hµng tuÇn tôi thu vë kiÓm tra chÊm vë s¹ch ch÷ ®Ñp. H×nh thøc 
rÌn ch÷ vµo ®Çu giê, vµ trong c¸c giê luyÖn viÕt, giê häc chÝnh t¶. Trong khi viÕt 
 7 
 VÝ dô: Thùc hiÖn chñ ®iÓm“ §«i b¹n cïng tiÕn” ë líp t«i cã mét vµi tr­êng hîp 
nhËn thøc cßn chËm. B»ng ph­¬ng ph¸p häc nhãm ë nhµ t«i ®· cö em Lò Thị 
Phượng (häc lùc Giỏi), gióp ®ì em Lß ThÞ Hoa (nhËn thøc chËm). ChØ sau mét thêi 
gian t«i ®· thÊy em Hoa tiÕn bé h¼n lªn. §äc tr¬n ®­îc ®o¹n v¨n hay bµi th¬, b­íc 
®Çu ®· lµm ®­îc c¸c bµi tËp mét c¸ch chñ ®éng, ch÷ viÕt còng cã tiÕn bé. §Æc biÖt 
tÝnh nhót nh¸t cña em ®· mÊt. T«i ®· lÊy tÊm g­¬ng ®«i b¹n Lò Thị Phượng vµ em 
Lß ThÞ Hoa ®Ó cho líp häc tËp noi theo. Tõ ®ã tæ chøc ®­îc nhiÒu ®«i b¹n häc 
nhãm kh¸c, chÊt l­îng nhËn thøc cña c¸c em còng ®Òu h¬n.
 X©y dùng cho c¸c em cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, biÕt chµo hái, biÕt kÝnh trªn 
nh­êng d­íi. Ngoµi viÖc häc tËp cßn biÕt gióp ®ì gia ®×nh nh÷ng c«ng viÖc võa 
søc, biÕt th­¬ng yªu «ng bµ, bè mÑ, anh chÞ. VÝ dô: Gi¸o viªn lu«n ®«n ®èc nh¾c 
nhë c¸c em häc sinh trong líp ngoµi viÖc häc ra c¸c em cÇn ph¶i tham gia gióp ®ì 
bè, mÑ nh÷ng c«ng viÖc võa søc víi c¸c em nh­: QuÐt nhµ, röa b¸t, nÊu c¬m, tr«ng 
em gióp mÑ... Tæ chøc cho c¸c em tham gia sinh ho¹t Đéi th­êng xuyªn, tæ chøc 
ch­¬ng tr×nh rÌn luyÖn ®éi viªn, vui ch¬i, móa h¸t, thi kÓ chuyÖn, ®äc th¬, trao ®æi 
c¸c h×nh thøc häc tËp nh»m n©ng cao kiÕn thøc, sù hiÓu biÕt cho c¸c em, g©y kh«ng 
khÝ häc tËp say mª. VÝ dô: Kû niÖm ngµy truyÒn thèng nhµ gi¸o ViÖt Nam 20 - 11, 
t«i ph¸t ®éng phong trµo ë líp lµ thi ®ua häc tËp tèt giµnh nhiÒu b«ng hoa 9, 10 
d©ng lªn thÇy c« gi¸o. Ngoµi ra c¸c em cßn ®­îc tËp v¨n nghÖ, nh÷ng tiÕt môc hay 
cña c¸ nh©n, tËp thÓ biÓu diÔn nh»m ®éng viªn khÝch lÖ c¸c em cã ý thøc häc tËp 
tèt h¬n, coi ng«i tr­êng th©n yªu thËt gÇn gòi nh­ gia ®×nh Êm cóng thø hai cña c¸c 
em.
 III. KÕt qu¶ thùc hiÖn
 Nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn ®· nªu ë trªn t«i ®· ¸p dông ngay tõ ®Çu n¨m häc 
cho ®Õn thêi ®iÓm nµy cuèi häc k× I. KÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t cuèi häc k× nh­ sau:
1. Häc lùc: 
 + Giái: 2/ 27 = 7, 4 %
 + Kh¸: 8/ 27 = 29, 6 %
 + Trung b×nh: 17/27 = 63 %
 + YÕu: 0 
 9 
 Qua nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, víi lßng kiªn tr× nhiÖt t×nh cña gi¸o viªn cïng víi sù 
kÕt hîp gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng, c¸c tæ chøc x· héi. T«i ®· x©y dùng ®­îc mét 
tËp thÓ líp v÷ng m¹nh, biÕt ®oµn kÕt th©n ¸i, t­¬ng trî nhau nh÷ng lóc gÆp khã 
kh¨n, cã ý thøc kû luËt tèt, biÕt kÝnh trªn nh­êng d­íi, lÔ phÐp chµo hái. C¸c em ®· 
cã lßng yªu tr­êng mÕn líp h¬n, cã ý thøc häc tËp tèt h¬n, tù gi¸c trong c¸c ho¹t 
®éng häc nh­ viÖc häc nhãm ®· cã kÕt qu¶, nhiÒu em tiÕn bé râ rÖt, phèi kÕt hîp 
víi ho¹t ®éng sao nhi ®ång ®Ó n©ng cao chÊt l­îng häc tËp cho c¸c em. §Õn nay sè 
häc sinh nhËn thøc cßn chËm còng ®· gi¶m, häc sinh ®i häc chuyªn cÇn h¬n, líp 
häc cã nÒ nÕp, sè häc sinh tÝch cùc häc tËp trong líp, h¨ng h¸i ph¸t biÓu ý kiÕn x©y 
dùng bµi, chuÈn bÞ bµi chu ®¸o tr­íc khi ®Õn líp t¨ng h¼n. C¸c em cã ý thøc th¨m 
hái ®éng viªn nhau lóc èm ®au ho¹n n¹n, cã tinh thÇn t­¬ng ¸i, tæ chøc gióp ®ì 
th¨m hái ®éng viªn nh÷ng gia ®×nh th­¬ng binh LiÖt sÜ, gia ®×nh cã c«ng víi C¸ch 
m¹ng, gia ®×nh neo ®¬n, b»ng c¸ch quÐt dän nhµ cöa, nhæ cá v­ên vµ mét sè viÖc 
lµm kh¸c. 
 Mét tËp thÓ v÷ng m¹nh ®ã lµ mét ®iÒu tÊt yÕu gióp cho c¸c em häc tËp vµ rÌn 
luyÖn tèt. Gi¸o dôc c¸c em lu«n xøng ®¸ng lµ con ngoan trß giái, ngoan ngo·n , lÔ 
phÐp, xøng ®¸ng lµ ®éi viªn xuÊt s¾c.
III. Khả năng ứng dụng triển khai 
 Bằng những việc làm cụ thể như trên, bản thân tôi đã thực hiện trong 15 
năm dạy học (trong đó có 3 năm tôi công tác ở vùng đặc biệt khó khăn đó là 
Trường tiểu học Phiêng Hào - xã Mường Khoa) thực sự có hiệu quả. Những lớp 
học do tôi chủ nhiệm trong những năm qua, luôn được nhà trường đánh giá cao về 
nề nếp, chất lượng giáo dục. Tôi tin chắc rằng, các thầy cô giáo ở bất cứ lớp nào, ở 
bất cứ đơn vị trường nào, dù ở trường thuận lợi cũng như khó khăn đều có thể 
tham khảo và thực hiện được.
 Sáng kiến kinh nghiệm của tôi còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi kính 
mong các cấp lãnh đạo và bạn bè, đồng nghiệp góp ý, bổ sung để tôi làm công tác 
chủ nhiệm lớp được tốt hơn. Sáng kiến của tôi được nhân rộng hơn, góp phần nâng 
cao chất lượng giáo dục của huyện nhà.
IV. Những kiến nghị, đề xuất
 11