Sáng kiến kinh nghiệm Công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8

 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 I.1. Lý do chọn đề tài
 Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã xác định: 
Giáo dục quốc dân nhằm mục tiêu hình thành và phát triển toàn diện nhân cách 
xã hội chủ nghĩa của thế hệ trẻ. Trong đó, phát triển giáo dục và đào tạo phải 
tuân theo nguyên lý: Học đi đôi với hành, giáo dục phải kết hợp với lao động 
sản xuất, lí luận phải gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường phải kết hợp với 
giáo dục xã hội.
 Trong hệ thống giáo dục quốc dân thì môn Hóa học là bộ môn khoa học 
thực nghiệm chuyên nghiên cứu các chất, sự biến đổi và ứng dụng của chúng.
 Qua thực tế giảng dạy bộ môn Hóa học cấp trung học cơ sở tôi nhận thấy 
phần lớn học sinh đều cho rằng các bộ môn thuộc khoa học tự nhiên trong đó có 
bộ môn Hóa học thường khô khan, khó hiểu. Điều này đã gây ra ảnh hưởng 
không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn. Một thực trạng 
thường thấy ở học sinh, đặc biệt là những học sinh có học lực từ trung bình trở 
xuống thường rất khó tập trung trong giờ học bộ môn. Vấn đề đặt ra là bản thân 
mỗi giáo viên cần phải không ngừng học hỏi, tìm tòi các phương pháp, cách 
thức để có thể khơi dậy sự hứng thú cũng như sự nhiệt tình học tập của học sinh, 
nếu không sẽ dẫn đến tiết học trở nên nhàm chán, khó thành công. 
 Những tình huống diễn ra trong thực tiễn là những vấn đề nảy sinh trong 
cuộc sống hằng ngày của con người, rất gần gũi và thân quen đối với chúng ta 
cũng như đối với các em học sinh. Việc vận dụng các tình huống thực tiễn, 
những bài thơ hay những thí nghiệm vui về hóa học... sẽ tạo cho các em một tâm 
thế học tập tốt, sự thích thú, muốn khám phá ra những kiến thức để lí giải những 
vấn đề đó. Từ đó yêu thích môn học hơn, chất lượng bộ môn được nâng cao 
hơn. 
 Từ những lí do trên cùng với những kinh nghiệm có được qua nhiều năm 
giảng dạy tại trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi cùng với sự giúp đỡ của các 
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 1 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
 I.5. Phương pháp nghiên cứu
 a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
 Phương pháp thu thập những thông tin qua các tư liệu trên Internet, những 
vấn đề thực tiễn liên quan đến bộ môn.
 b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
 Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động học tập của học sinh.
 Phương pháp điều tra: Trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, học 
sinh.
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tham khảo những bản báo cáo, tổng 
kết chất lượng hàng năm của nhà trường.
 Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên đồng nghiệp.
 Phương pháp thử nghiệm: Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giảng 
dạy môn hóa học 8 năm học 2015 - 2016, 2016 - 2017 tại trường Trung học cơ 
sở Nguyễn Trãi.
 c. Phương pháp thống kê toán học:
 Phương pháp phân tích các số liệu thu được.
 II. PHẦN NỘI DUNG
 II.1. Cơ sở lý luận
 Tại kỳ họp khóa XI Đảng ta đã xác định mục tiêu của giáo dục phổ thông là 
giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các 
kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình 
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
 Trong luật giáo dục do Quốc hội khóa XI ban hành đã chỉ rõ: “Hoạt động 
giáo dục phải được thực hiện theo nguyên lý học đi đôi với hành, giáo dục kết 
hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết 
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 3 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
không tạo được tâm thế học tập tốt cho các em, không gây được hứng thú học 
tập của học sinh, các em tiếp thu bài một cách bị động, điều này dẫn học sinh 
học mang tính chất học vẹt, không nắm được kiến thức trọng tâm, khả năng tổng 
hợp cũng như vận dụng kiến thức vào thực tiễn còn hạn chế đã đến kết quả học 
tập bộ môn còn thấp. Chính vì vậy tôi đã tìm tòi, sưu tầm những tình huống thực 
tế, các bài thơ, thí nghiệm vuiliên quan đến kiến thức bộ môn để áp dụng ở 
một số tiết dạy kích thích được hứng thú học tập của học sinh, làm nảy sinh 
trong các em suy nghĩ muốn khám phá ra những kiến thức và có thể áp dụng 
những kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề trong thực tiễn, từ đó các 
em yêu thích môn học hơn, chất lượng bộ môn cũng được nâng cao.
 II.2. Thực trạng
 Phương pháp dạy học truyền thống là phương pháp dạy học mà nhiều giáo 
viên thường sử dụng trong những năm gần đây. Ở phương pháp này chủ yếu là 
hoạt động của giáo viên.Trong đó, giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học cũng 
như cung cấp các nội dung kiến thức như trình tự có trong sách giáo khoa. 
Phương pháp này có ưu điểm là học sinh nắm được nội dung kiến thức của bài, 
ngay trong tiết học học sinh có thể trả lời được những câu hỏi liên quan có trong 
sách giáo khoa. Tuy nhiên, khi dạy học theo phương pháp này vẫn còn nhiều 
hạn chế như: Học sinh học bài còn mang tính chất học vẹt, các em tiếp thu bài 
một cách bị động nên không nắm được nội dung kiến thức trọng tâm dẫn đến rất 
nhanh quên, bên cạnh đó khả năng tư duy còn hạn chế, khả năng vận dụng các 
kiến thức bộ môn vào thực tiễn còn kém, điều này thể hiện qua kết quả ở các bài 
kiểm tra của các em còn thấp, khi gặp các vấn đề thực tiễn có liên quan đến kiến 
thức của môn học các em còn lúng túng hoặc không giải đáp được.
 Ở lứa tuổi trung học cơ sở, các em học sinh có sự phát triển mạnh mẽ về 
tâm sinh lí, các em rất tò mò, muốn tìm hiểu cũng như giải đáp được những vấn 
đề nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy nhiều 
giáo viên ít chú trọng đến việc đưa các vấn đề thực tế vào trong giảng dạy. Điều 
này đã làm cho các em cảm thấy các kiến thức của môn học trở nên khô khan, 
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 5 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
 Trong quá trình giảng dạy môn hóa học 8 ở trường THCS Nguyễn Trãi tôi 
đã tìm tòi, sưu tầm và đúc kết được một kinh nghiệm và đã sử dụng trong giảng 
dạy trong môn hóa học 8 và bước đầu đã mang lại hiệu quả. Tôi xin mạnh dạn 
đưa ra đây để cùng trao đổi với bạn bè đồng nghiệp.
 Thứ nhất là sử dụng một số bài thơ liên quan đến môn hóa học:
 Thơ về hóa học sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh có nhịp điệu, vần điệu nên 
nội dung được truyền tải đến học sinh hết sức nhẹ nhàng, ý nhị. Hóa học là môn 
khoa học tự nhiên nên những kiến thức hóa học đơn thuần sẽ rất cứng nhắc, khô 
khan. Vì thế học sinh sẽ cảm thấy khó tiếp thu, khó nhớ kiến thức. Nếu giáo viên 
có thể dùng thơ để truyền tải những kiến thức đó cho học sinh thì các em sẽ khắc 
ghi một cách nhẹ nhàng, sâu sắc vì thơ dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ. 
 • Khi dạy bài 1: Mở đầu môn Hóa học 
 Giáo viên đọc cho học sinh nghe bài thơ“ Hóa học là gì” các em tỏ ra khá 
thích thú.
 HÓA HỌC LÀ GÌ?
 Là Hóa học nghĩa là chai với lọ.
 Là bình to bình nhỏ đủ thứ bình 
 Là ống dài, ống ngắn xếp linh tinh
 Là ống nghiệm, bình cầu xếp bên nhau như hình với bóng
 Là Hóa học nghĩa là làm phản ứng 
 Cho bay hơi ngưng tụ thăng hoa 
 Nào là đun, gạn lọc trung hòa 
 Oxi hóa, chuẩn độ kết tủa 
 Nhà Hóa học chấp nhận “ đau khổ” 
 Đứng run chân, tay mỏi lắc, mắt mờ 
 Nhưng tìm ra được triệu chất bất ngờ 
 Khiến cuộc đời nghiêng mình bên Hóa học.
 • Khi dạy bài 5: Nguyên tố hóa học
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 7 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
 Sau khi học phần I để học sinh có thể dễ ghi nhớ hóa trị của một số nguyên 
tố thường gặp giáo viên đọc cho học sinh nghe bài ca hóa trị.
 BÀI CA HÓA TRỊ
 Natri, Iốt, Hiđrô
 Kali với Bạc, Clo một loài
 Có hóa trị I em ơi
 Ghi nhớ cho kỹ kẻo rồi phân vân
 Magiê với Kẽm, Thủy ngân
 Oxi đồng ấy cũng gần Canxi
 Cuối cùng thêm chú Bari
 Hóa trị II đó có gì khó khăn
 Bác Nhôm hóa trị III lần
 In sâu vào trí khi cần có ngay
 Cácbon, Silic này đây
 Là hóa trị IV Không ngày nào quên
 Sắt kia lắm lúc hay phiền
 II, III lên xuống thật phiền lắm thôi
 Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm
 Xuống II lên VI khi nằm thứ IV
 Nitơ cùng với Phốtpho,
 Hóa trị V đó còn lo điều gì
 Em ơi cố gắng học chăm
 Bài ca hóa trị suốt năm cần dùng.
 Các em đã xin bài thơ về học và ngay trong tiết học ngày hôm sau các em 
đã có thể học thuộc hóa trị.
 • Khi dạy bài 41: Độ tan của một chất trong nước
 Sau khi học xong phần tính tan của một số axit, bazơ, muối. Đối với axit, 
bazơ học sinh có thể dễ dàng ghi nhớ nhưng đối với muối thì có vẻ rắc rối hơn, 
để học sinh có thể ghi nhớ nhanh tính tan của muối giáo viên đưa ra bài thơ “ 
tính tan của muối”
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 9 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
 Sau 10 – 12 phút núi lửa tí hon bắt đầu hoạt động. Từ miệng phun, khói 
bốc mù mịt và “dung nham” phun trào ra dữ dội, giống hệt một ngọn núi lửa 
trong thiên nhiên, chỉ thiếu tiếng nổ.
 Giải thích:
 Fe và S sau khi tiếp xúc với nhau một thời gian ngắn, bắt đầu phản ứng tạo 
thành FeS. 
 Fe + S t0 FeS
 Phản ứng tỏa nhiệt mạnh làm nước bốc hơi và cũng nhờ nhiệt phản ứng 
mạnh, làm cả khối “sôi” trào ra ngoài giống như núi lửa phun.
Các em học sinh tỏ ra khá thích thú với hiện tượng mà các em quan sát được.
 • Khi dạy bài 27: Chế khí oxi – phản ứng phân hủy
 Sau khi học xong bài giáo viên tiến hành thí nghiệm sau để học sinh vận 
dụng kiến thức vừa học vào giải thích hiện tượng mà các em quan sát được.
 Pháo hoa từ miệng ống nghiệm
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 11 
 “Một số kinh nghiệm trong công tác giảng dạy nhằm gây hứng thú học tập môn Hóa học 8”
Natri và đệm khí đó đẩy nó nổi lên lớp dầu hỏa. Tại đây các bọt khí tách ra và 
mẩu natri lại bị chìm xuống.
 Thí nghiệm 2: “ Bắn tàu chiến của địch”
 Dùng loại giấy thấm nước để gấp thành 1 cái tàu chiến. Bỏ vào trong tàu 
một mẩu kim loại natri hoặc kali to bằng hạt đậu rồi thả vào chậu nước đã được 
bỏ thêm vài giọt phenolphtalein không màu. Sau vài phút tàu sẽ tự bốc cháy và 
nước trong chậu có loang màu hồng từ chỗ con tàu cháy, giống như cảnh tàu 
chiến địch bị bắn cháy, máu nhuốm đỏ dòng sông.
 Quan sát hiện tượng xảy ra học sinh sẽ vô cùng tò mò và thích thú.
 Giải thích : 
 Nước thấm qua giấy, tác dụng với Natri hoặc Kali theo phương trình sau: 
 2Na + 2H2O 2NaOH + H2
 2K + 2H2O 2KOH + H2
Người viết: Hoàng Thị Năm - Trường THCS Nguyễn Trãi Trang 13