Sáng kiến kinh nghiệm Chỉ đạo hoạt động y tế trường học hiệu quả

 ĐẶT VẤN ĐỀ
 Như chúng ta đã biết, hiện nay nền kinh tế của Việt Nam đang bước sang 
giai đoạn phát triển và thay đổi chóng mặt. Chúng ta đang từ một đất nước nông 
nghiệp chuyển sang công nghiệp hóa là cả một quá trình lâu dài. Những nghiên 
cứu khoa học, công nghệ được ứng dụng rất nhiều vào trong cuộc sống nhờ chính 
sách hội nhập kinh tế của chúng ta. Ngành y tế ứng dụng các thiết bị khoa học để 
phát triển hơn, khi sức khỏe con người trở nên ổn định thì đương nhiên mọi hoạt 
động kinh tế, xã hội đều được thúc đẩy mạnh mẽ.Việc này đã giúp cho chúng ta có 
thể học tập được việc phát triển kinh tế và xã hội trong giai đoạn đổi mới. Trong kỷ 
nguyên mới con người cần phải có được sức khỏe tốt nhất cống hiến cho xã hội. 
Với tầm quan trọng này thì ngay từ những ngày còn nhỏ sức khỏe của con người 
phải được đặt lên hàng đầu trong đó phải kể đến việc chăm sóc sức khỏe cho học 
sinh lứa tuổi Tiểu học. Y tế trường học là một lĩnh vực thuộc chuyên ngành y tế dự 
phòng bao gồm một hệ thống các phương pháp, biện pháp can thiệp nhằm bảo vệ, 
nâng cao sức khoẻ học sinh, biến các kiến thức khoa học thành các kỹ năng thực 
hành trong mọi hoạt động sống của lứa tuổi học đường. nghiên cứu tác động của 
điều kiện sống, sinh hoạt và học tập lên cơ thể học sinh, trên cơ sở đó xây dựng và 
triển khai các biện pháp can thiệp phù hợp nhằm bảo vệ và nâng cao sức khoẻ, đảm 
bảo các điều kiện thuận lợi cho các em học sinh phát triển một cách toàn diện.Các 
lĩnh vực của Y tế trường học bao gồm: Quản lý và chăm sóc sức khoẻ trong trường 
học, Vệ sinh trường học, Giáo dục sức khoẻ trong trường học Học sinh tiểu học 
chiếm một lượng không nhỏ trong dân số cả nước, là tương lai của đất nước. Sức 
khoẻ học sinh hôm nay quyết định đến khuynh hướng sức khoẻ của dân tộc ta 
trong tương lai. Học sinh thuộc lứa tuổi trẻ, đang lớn nhanh và phát triển về mọi 
mặt. Vì vậy muốn cho thế hệ tương lai khoẻ mạnh phải chú ý từ tuổi này. Trên 
thực tế, đa số các bệnh ở tuổi trưởng thành đều bắt nguồn từ tuổi đến trường như: 
suy dinh dưỡng, cận thị, cong vẹo cột sống, bướu cổ, lao, các bệnh tim mạch, tiêu 
hoá, . Môi trường trường học là nơi tập trung đông trẻ em, tạm thời là cơ hội để 
lan nhanh các bệnh truyền nhiễm trong nhà trường, từ nhà trường tới gia đình và 
toàn xã hội, nhất là các bệnh truyền nhiễm gây dịch như cúm, sởi, quai bị, ho gà, 
bạch hầu, sốt xuất huyết, đau mắt đỏ, giun sán Học sinh là cầu nối hữu hiệu giữa 
3 môi trường (nhà trường – gia đình – xã hội), nếu các em được chăm sóc, giáo dục 
tốt về mặt sức khoẻ sẽ có ảnh hưởng tốt tới cả 3 môi trường. Trường học là nơi ngừng tim, ngừng thở, điện giật, đuối nước, bỏng, ngộ độc, súc vật cắn, dị vật rơi 
vào mắt, dị ứng, động kinh
– Khám sức khoẻ định kỳ và phân loại sức khoẻ học sinh.
– Quản lý hồ sơ sức khoẻ học sinh
3.Yêu cầu của hoạt động y tế trường học
 Nắm được cơ sở lý luận, thực tiễn của hoạt động y tế trường học ( thực tiễn 
chung và thực tiễn của trường mình quản lý). Mối quan hệ giữa hoạt động y tế 
trong trường học với các hoạt động dạy học, giáo dục. Nắm vững các chức năng 
và nội dung quản lý, biết phân lập và phối hợp các nội dung quản lý, các mặt quản 
lý. Hiểu rõ chương trình giáo dục ở trường cần những điều kiện y tế như thế nào 
để thực hiện. Biết huy động mọi tiềm năng của tập thể sư phạm và cộng đồng cho 
công tác y tế trường học. 
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Đặc điểm, tình hình nhà trường 
 Năm học 2019 - 2020 trường có hơn 1600 học sinh, tập thể hội đồng sư phạm 
có 55 cán bộ giáo viên và nhân viên. Trong đó có:
 - 3 cán bộ quản lý: 1 hiệu trưởng, 2 hiệu phó.
 - 1 nhân viên kế toán
 - 1 nhân viên thủ quỹ
 - 1 nhân viên y tế học đường.
 - 1 cán bộ thư viện
 - 1 cán bộ phụ trách đồ dung
 - 1 giáo viên TPT
 - 46 giáo viên
 - Đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên trong nhà trường luôn đoàn kết đồng 
lòng nhất trí cao trong mọi công việc, luôn đóng góp cho nhau để hoàn thiện hơn 
trong mỗi giờ lên lớp, nhà trường luôn nâng cao khẩu hiệu: “Thầy cô mẫu mực, 
học sinh chăm ngoan”
2. Thực trạng về các yếu tố đáp ứng hoạt động y tế trong nhà trường:
 2.1. Về cơ sở vật chất 
 Năm học 2018 – 2019 nhà trường được Quận đầu tư tu sửa toàn bộ khuôn 
viên trong trường học và xây thêm hệ thống các phòng học chức năng, nhà thể 
chất, khu bếp và nhà ăn nên nhà trường đã có một diện mạo hoàn toàn mới bao 
gồm: qua toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường trong buổi họp hội đồng sư 
phạm đầu tiên của năm học. Trong buổi họp này các bộ phận sẽ nắm bắt được các 
nhiệm vụ cụ thể của mình từ đó cũng đưa ra những ý kiến đóng góp để xây dựng 
một kế hoạch hoàn chỉnh, phù hợp nhất sao cho kết quả đạt được khả quan nhất. 
 Kế hoạch quản lý tập trung vào các nhiệm vụ sau:
 - Đánh giá hiện trạng và định hướng các hoạt động y tế trong năm học mới 
(thường gắn với quy hoạch phát triển giáo dục chung của nhà trường ) 
 - Kế hoạch tổ chức các hoạt động gắn với công tác y tế trong nhà trường. 
 - Cách thức phối hợp của các bộ phận trong công tác y tế học đường.
 1.2 Thành lập ban chỉ đạo
 Song song với việc xây dựng kế hoạch chỉ đạo công tác y tế thì việc thành lập 
ban chỉ đạo và phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân cũng rất quan trọng. Ban chỉ 
đạo chăm sóc sức khỏe nhà trường gồm có:
 + Trưởng ban: Hiệu trưởng nhà trường
 + Phó ban : Phó hiệu trưởng nhà trường
 + Các ủy viên bao gồm: nhân viên y tế, Tổng phụ trách Đội, Tổ trưởng chuyên 
môn các khối, Đại diện CMHS, Trưởng ban TTND
 Ban chỉ đạo có nhiệm vụ:
 - Tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho học sinh. 
 - Tổ chức thực hiện các chương trình bảo vệ và chăm sóc sức khỏe do ngành y 
tế và giáo dục triển khai hàng năm.
 - Giải quyết các trường hợp sơ cứu, xử lý ban đầu các bệnh thông thường.
 - Tuyên truyền phòng chống dịch bệnh.
 - Kiểm tra , giám sát xây dựng trường học xanh, sạch, đẹp và đảm bảo vệ sinh 
ATTP. 
 2. Bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ
 2.1 Đối với cán bộ quản lý:
 - Tự tìm tòi, học tập, rút kinh nghiệm từ thực tế để có nhận thức đầy đủ cả 
về lý luận và thực tiễn. Xác định đúng trách nhiệm, quyền hạn, tư cách pháp nhân 
của mình trong công tác quản lý hoạt động y tế học đường 
 - Trong công việc người quản lý phải biết phối hợp với nhân viên phụ trách 
thiết bị lập hồ sơ, sổ sách theo dõi hoạt động y tế trong nhà trường hợp lý, phòng học đảm bảo tiêu chuẩn về ánh sang, bàn ghế phù hợp với học sinh 
tiểu học .. cần phải thực hiện các yêu cầu sau:
 - Sử dụng nguồn nước sạch do nhà máy cung cấp nước sạch quận Long biên 
cho việc sinh hoạt hàng ngày của thày và trò. Tuy nhiên mỗi năm 2 lần cho kiểm 
tra sinh hóa nguồn nước .
 - Ký hợp đồng với công ty nước Lavi để thày và trò nhà trường được uống 
nguồn nước đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm . 
 - Hệ thống thùng rác phải được đặt tại các vị trí thuận tiện vừa có tính thẩm 
mĩ, vừa giúp việc vứt và thu gom rác trong nhà trường nhanh và sạch sẽ
 VD: Toàn bộ hành lang các lớp học ở tầng 2,3 không để các thùng rác, yêu 
cầu học sinh xuống tầng 1 vứt rác tại các thùng rác có nắp đậy đặt trên sân trường. 
Như vậy các dãy lớp học sẽ luôn thoáng và đẹp hơn nữa còn giáo dục học sinh ý 
thức vứt rác đúng nơi quy định, hạn chế việc xả rác ở nhiều nơi.
 Trên sân trường , các thùng rác có nắp đậy cũng được đặt tại các vị trí như 
đầu hồi mỗi dãy lớp học, khu tập trung rác của toàn trường ( nơi nhân viên môi 
trường thu gom rác đi xử lý ). Khung cảnh nhà trường không mất đi vẻ đẹp vì 
những thùng rác đặt khắp nơi.
 - Vệ sinh lớp học:
 + Cần đảm bảo thông thoáng về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Chú ý những 
ngày nóng bức có sử dụng điều hòa giáo viên cần phải chú ý sử dụng hợp lý như: 
mở nhiệt độ tránh chênh lệch quá cao giữa nhiệt độ phòng và bên ngoài, trước khi 
ra về cần tắt trước 5 đến 10 phút để đảm bảo không bị sốc nhiệt khi ra khỏi phòng 
học . 
 + Đảm bảo đủ ánh sáng: Thường xuyên kiểm tra hệ thống đèn, mở hết cửa 
sổ khi học tập để lấy ánh sáng tự nhiên
 + Sắp xếp đồ dùng học tập của thày và trò luôn gọn gàng
 + Thực hiện tổng vệ sinh hàng tuần tuy nhiên khi có dịch bệnh lớn xảy ra thì 
việc tổng vệ sinh có thể diễn ra hàng ngày
 VD: Theo lịch chung trường tôi sẽ tổng vệ sinh vào thứ sáu hàng tuần nhưng 
trong giai đoạn cả nước đang cùng nhau phòng chống dịch bệnh CoVid-19 để đảm 
bảo an toàn cho việc học sinh đi học trở lại thì cuối giờ học mỗi ngày cô và trò nhà 
trường thực hiện lau chùi các bề mặt bàn, ghế .. trong lớp học + Cách xử lý các trường hợp sôt, ho, khó thở trong trường học ( 1 buổi )
 - Chỉ đạo giáo viên thường xuyên thực nhiện giáo dục lồng ghép trong tiết 
dạy về các nội dung phòng chống dịch bệnh một cách khéo léo, hợp lý.
 VD: Dạy bài TNXH lớp 1 “ Vệ sinh thân thể ” giáo viên có thể lồng ghép 
giáo dục học sinh về cách phòng bệnh tay, chân, miệng, bệnh về đường tiêu hóa ...
 • Về phía các tổ chức bên ngoài nhà trường
 - Phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh trong việc thực hiện phòng chống 
dịch bệnh như: Cung cấp các thông tin về dịch bệnh, cách phòng chống dịch bệnh, 
cách phối hợp của gia đình và nhà trường ( qua loa phát thanh, qua trang điện tử 
nhà trường )
 - Phối hợp với trạm y tế phường để có các kế hoạch chủ động đối phó với 
dịch bệnh, không để dịch bệnh bùng phát trong trường học, kế hoạch chăm sóc sức 
khỏe cho học sinh ( khám sức khỏe định kì cho học sinh toàn trường )
 3.3 Công tác tuyên truyền
 Tuyên truyền đóng vai trò rất quan trọng trong phòng chống dịch bệnh bởi 
nó góp phần không nhỏ đẩy lùi dịch bệnh. Với đặc trong riêng của cấp học nên tôi 
đã thực hiện chỉ đạo công tác tuyên truyền với các hình thức sau;
 3.3.1 Tuyên truyền trên loa phát thanh 
 - Để thực hiện hiệu quả công việc này nhân viên y tế phải phối hợp chặt chẽ 
với bộ phận công tác Đội lên kế hoạch tuyên truyền cho từng tuần. Nội dung tuyên 
truyền phải bám sát với thực tế tình hình dịch bênh đang phát triển. Đặc biệt luôn 
phải thực hiện tuyên truyền trước thời điểm sẽ có nguy cơ xảy ra dịch bệnh.
 VD: Trong giai đoạn kết thúc mùa dông chuẩn bị sang xuân đã thuyên 
truyền cách phòng bệnh đông xuân
 - Thời gian tuyên truyền thường chọn thời điểm có được số lượng người 
đông nhất vì vậy tôi đã chỉ đạo thực hiện tuyên truyền trên loa phát thanh vào cuối 
giờ học mỗi ngày. Đây là thời điểm PHHS đến chuẩn bị đón con chắc chắn cả 
PHHS và HS đề lĩnh hội đầy đủ các nội dung 
 - Bên cạnh đó việc tuyên truyền trên loa phát thanh còn được thực hiện lồng 
ghép trong các tiết chào cờ đầu tuần. Hình thức có thể là đọc bài tuyển truyển 
nhưng cũng có thể là các tiểu phẩm nhỏ, hay chuyên đề giúp cho học sinh được 
lĩnh hội nội dung một cách dễ dàng, hiệu quả - Quy trình nấu nướng đảm bảo nguyên tắc 1 chiều
 - Thực hiện vệ sinh dụng cụ nấu nướng và khay ăn của học sinh đúng quy 
 trình ( luộc bằng nước sôi, sấy khô  )
 - Sau mỗi buổi thực hiện tổng vệ sinh các khu vực trong và ngoài bếp ăn, nhà 
 ăn.
 - Nhân viên tổ bếp thực hiện nghiêm túc việc lưu mẫu thức ăn đúng quy định
 - Ghi chép sổ kiểm thực ba bước đầy đủ.
 Ngoài các yêu cầu trên, để đảm bảo tính khách quan tôi cũng tổ chức cho các ủy 
viên trong ban chỉ đạo tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của bếp ăn bán trú 
với các nội dung:
 - Phân công nhân viên giám sát quy trình chế biến, đóng gói thực phẩm 
 - Kiểm tra việc thực hiện các quy định về trang phục của nhân viên, quy trình 
nấu ăn của tổ bếp, việc thực hiện vệ sinh tại khu vực bếp.
 - Kiểm tra đột xuất về định lượng các suất ăn bằng cách dựa trên định lượng 
thức ăn chín trên thực đơn với thực tế sau khi đã chia vào các khay.
 Với công tác tổ chức nghỉ trưa cho học sinh tôi yêu cầu các giáo viên, nhân 
viên tham gia chăm sóc bán trú phải ký cam kết với nhà trường thực hiện đúng các 
quy định trong thời gian trông nom học sinh nghỉ trưa sao cho đảm bảo các em được 
ngủ đủ giấc và an toàn cho sức khỏe. 
 IV KẾT QUẢ
 Việc thực hiện các biện pháp trên đã đem lại cho nhà trường những kết quả 
khả quan trong hoạt động y tế như sau:
 - Hầu hết CBGV, NV và HS đếu có ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn 
sức khỏe cá nhân
 - Không để xảy ra tình trạng bùng phát ổ dịch trong nhà trường
 - Dựa trên tiêu chuẩn đánh giá sức khỏe cho thấy tình hình sức khỏe của 
thày và trò được nâng cao
 - Khuôn viên trường học luôn xanh, sạc, đẹp tạo môi trường tốt cho sức 
khỏe thày và trò
 - Tình trạng học sinh nghỉ ốm giảm đáng kể so với đầu năm học
 - PHHS luôn tin tưởng gửi gắm con học tập và sinh hoạt tại trường trong 
thời gian đi làm.
 Tuy nhiên vẫn còn hạn chế sau: