Sáng kiến kinh nghiệm Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS

 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp trung học cơ sở
 PHÒNG GD & ĐT KRÔNG ANA
 TRƯỜNG THCS BUÔN TRẤP
 ---------- 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
KINH NGHIỆM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI 
 MÔN LỊCH SỬ 9 CẤP THCS
 Họ và tên: Trương Thị Lan Anh
 Đơn vị công tác: Trường THCS Buôn Trấp
 Trình độ đào tạo: Đại học Sư Phạm
 Môn đào tạo: Lịch sử
 Krông Ana, tháng 4 năm 2019
 Trương Thị Lan Anh - THCS Buôn Trấp- Krông Ana- Đăk Lăk 1 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp trung học cơ sở
dưỡng học sinh giỏi bản thân đã có không ít trăn trở để làm sao nâng cao được chất 
lượng mũi nhọn môn Lịch sử ở trường THCS Buôn Trấp nói riêng và toàn huyện 
Krông Ana nói chung. Với những lý do nêu trên cùng với thành tích của học sinh, tôi 
mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp 
THCS”, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng chí, đồng nghiệp.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
 - Nghiên cứu và xác định rõ đối tượng, mục đích, nội dung và phương pháp dạy 
học trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi.
 - Nhiệm vụ của đề tài này là giúp giáo viên định hình một cách rõ ràng các 
bước các khâu cần thiết để phát hiện lựa chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi một cách 
khoa học, chặt chẽ và có hệ thống.
 - Mục tiêu quan trọng nhất của đề tài nghiên cứu này là nhằm đưa ra một số 
kinh nghiệm, bí quyết ôn luyện học sinh giỏi môn Lịch sử (chọn đối tượng học sinh, 
phương pháp ôn luyện, kết quả đạt được).
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS
 4.Giới hạn của đề tài:
 - Chương trình cơ bản và nâng cao dành cho bộ môn Lịch sử. 
 - Đội tuyển học sinh giỏi môn Lịch sử trường THCS Buôn Trấp và đội tuyển 
học sinh giỏi của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Krông Ana.
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
 - Phương pháp quan sát sư phạm
 - Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh
 - Phương pháp trải nghiệm thực tế 
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu tham khảo
 II. Phần nội dung:
 1.Cơ sở lí luận:
 Xã hội đang ngày càng phát triển và từng bước hội nhập sâu rộng vào nền kinh 
tế quốc tế. Yêu cầu đặt ra đối với nền giáo dục nước nhà phải không ngừng đổi mới để 
nâng cao chất lượng, nhằm đào tạo những con người mới “vừa hồng vừa chuyên” đáp 
ứng được yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế tri thức. Để làm được điều đó đòi hỏi 
sự quan tâm góp sức nỗ lực của toàn xã hội, đặc biệt là của sự nghiệp Giáo dục - đào 
tạo. Trong đó, nhân tố quan trọng giữ vai trò quyết định là đội ngũ thầy giáo, cô giáo 
những người trực tiếp xây dựng nên chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ cơ bản nhất của 
 Trương Thị Lan Anh - THCS Buôn Trấp- Krông Ana- Đăk Lăk 3 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp trung học cơ sở
 bồi dưỡng học sinh giỏi phải luôn tự học, tự rèn, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm từ 
 học hỏi bạn bè đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy, luôn có ý thức phấn đấu không 
 tự bằng lòng với cái mình đã đạt được, luôn rút kinh nghiệm và dần dần đúc kết lại để 
 trang bị cho mình những bài học cần thiết trong giảng dạy.
 Hiện nay đa số học sinh không thích học các môn Lịch sử vì các em cho rằng 
đây là “môn khó học, khó nhớ và rất khô khan” , là môn phụ chỉ cần đủ điểm là được. 
Thậm chí có lớp khi tôi vào chọn học sinh dự thi các em còn nói: “ Cô hỏi muộn thế các 
thầy cô khác hỏi trước chúng em đăng ký hết rồi” Chính vì vậy việc tuyển chọn đội 
tuyển học sinh giỏi là một việc làm rất dễ đối với các môn Toán, Lý, Hóa, Tiếng Anh 
nhưng lại là một việc làm rất khó đối với tôi.
 Một khó khăn nữa tôi gặp phải là hiện nay không chỉ có học sinh không thích 
học mà nhiều phụ huynh học sinh cũng không muốn cho con em mình tốn nhiều thời 
gian cho các môn Lịch sử thậm chí ngay cả việc tham gia bồi dưỡng và dự thi cũng vậy.
 Sự định hướng, thuyết phục của giáo viên với học sinh có khả năng học tốt môn 
 Lịch sử vẫn còn hạn chế nên học sinh chưa thật mặn mà với bộ môn này do đó hạn chế 
 trong việc lựa chọn đúng đối tượng để bồi dưỡng.
 Bồi dưỡng học sinh giỏi ở một số trường còn mang tính chất mùa vụ, chỉ thực 
 hiện khi có kế hoạch của Phòng giáo dục cho nên học sinh phải học dồn ép dẫn tới 
 hiệu quả của công tác bồi dưỡng chưa cao.
 Thời gian học của học sinh không ổn định, không được đảm bảo đúng theo kế 
 hoạch vì các em phải học trái buổi và học thêm quá nhiều.
 Một số ít giáo viên chưa xác định rõ trọng tâm kiến thức để xây dựng đề cương 
 bồi dưỡng học sinh giỏi.
 Việc hỗ trợ kinh phí để bồi dưỡng cho giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi ở một 
 số trường còn chưa thỏa đáng, chưa kịp thời nên một số giáo viên chưa chú ý đầu tư 
 nâng cao năng lực để giảng dạy làm giảm đi sự hứng thú đối với học sinh.
 Trong quá trình bồi dưỡng học sinh qua các năm, tôi nhận thấy để học sinh 
 thích thú môn Lịch sử và đạt được giải cao qua các kì thi, giáo viên không chỉ tìm tòi 
 về mặt kiến thức mà còn phải làm tốt công tác định hướng tư tưởng cho học sinh một 
 cách chu đáo giúp các em có sự tự tin về vai trò, nhiệm vụ của mình nên chất lượng 
 bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Lịch sử đạt kết quả khá cao. Đó cũng là thành công cả 
 về mặt lí luận cũng như thực tiễn của bản thân trong quá trình dạy học.
 3.Nội dung và hình thức của giải pháp:
 a. Mục tiêu của giải pháp
 - Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, chất lượng dạy học bộ môn 
 Lịch sử nói riêng. Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
 - Nâng cao chất lượng mũi nhọn trong giáo dục của nhà trường, là động lực 
 thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh. Góp phần hoàn thành mục tiêu, nhiệm 
 vụ của trường, của ngành.
 - Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng lực, có niềm đam mê, có 
 sáng tạo trong học tập bộ môn.
 - Lựa chọn được đội tuyển dự thi học sinh giỏi các cấp đạt kết quả cao.
 Trương Thị Lan Anh - THCS Buôn Trấp- Krông Ana- Đăk Lăk 5 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp trung học cơ sở
 Phải thường xuyên động viên, khuyến khích và kiên trì phân tích cho học sinh 
thấy được phải làm như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất trong các kỳ thi. Vì suy cho 
cùng việc bồi dưỡng học sinh giỏi thành công hay thất bại nhờ vào vai trò của người 
giáo viên- người giáo viên mới gặp những “lực cản” mà buông xuôi thì khó có thể 
thành công. Do đó, người giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi được ví như đạo diễn của 
bộ phim, còn học sinh là những diễn viên thực hiện theo ý định của đạo diễn, nhưng 
đạo diễn cũng cần biết quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của diễn viên.
 Mặt khác giáo viên phải biết khơi dậy ở học sinh niềm tự hào, hãnh diện khi 
đỗ đạt. Đã là học sinh giỏi cấp tỉnh có giải thì đương nhiên bất cứ môn học nào cũng 
được hưởng chế độ ưu tiên ngang nhau và vinh quang như nhau. 
 Trong công tác tuyển chọn cũng cần lưu ý về vấn đề tâm lý học sinh. Tâm lí 
vững vàng, bình tĩnh, tự tin thì bài làm sẽ đạt kết quả cao. Ngược lại tâm lí hoang 
mang, giao động, sợ sệt thì chất lượng bài làm sẽ kém. Bởi vậy giáo viên ôn luyện 
cũng phải biết trấn tĩnh niềm tin cho học trò của mình.
 Khi lựa chọn được đối tượng để ôn rồi thì giáo viên phải biết yêu nghề tận tụy 
với nghề. Yêu trẻ tận tụy với trẻ. Luôn luôn biết khích lệ, níu kéo các em vào niềm 
ham mê yêu thích bộ môn. Đồng thời giáo viên cũng phải biết xây dựng vun đắp uy tín 
của mình để có được lòng tin đối với học sinh. 
 b.3 Giáo viên bồi dưỡng nên biên soạn tài liệu theo từng chuyên đề để bồi 
dưỡng học sinh giỏi.
 Đây là biện pháp mang tính bền vững đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi 
môn Lịch sử. Từ thực tế kinh nghiệm bồi dưỡng những năm qua cho thấy nội dung bồi 
dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử rất phong phú được trải ở 4 khối lớp 6, 7,8, 9 và ở 
mỗi khối lớp lượng kiến thức cần truyền đạt cho học sinh là vô hạn, giáo viên bồi 
dưỡng rất khó xác định được nội dung kiến thức nào cần bồi dưỡng trước cho học 
sinh, nội dung nào không quan trọng để giới hạn, đặc biệt là phần Lịch sử thế giới cận 
đại và hiện đại (khối 8) và Lịch sử thế giới hiện đại và Lịch sử việt Nam từ sau chiến 
tranh thế giới thứ nhất đến năm 1975 (khối 9), bên cạnh đó trong một vài trường hợp 
người giáo viên không thể bồi dưỡng kiến thức trong sách giáo khoa theo một trình tự 
cố định hết Bài 1 đến Bài 2, Bài 3 do không đủ thời gian hoặc do kiến thức được sắp 
xếp theo từng phần, từng chương theo phương pháp dàn trải. Chính vì thế, bản thân đã 
tiến hành soạn tài liệu riêng theo từng chuyên đề của nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi 
cụ thể như sau:
 - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam cổ đại (khối 6).
 - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam trung đại (khối 7).
 - Chuyên đề Lịch sử thế giới và Việt Nam cận hiện đại (khối 8)
 Sau khi đã ôn xong nội dung kiến thức cơ bản, thời gian còn lại tôi sẽ luyện cho 
các em các dạng đề nâng cao từ nguồn đề tham khảo đã tích lũy được qua các năm 
trong các kì thi cấp huyện, cấp tỉnh của tỉnh Đăk Lăk và đề thi của các tỉnh khác được 
tham khảo từ Internet, từ sách nâng cao dành cho học sinh giỏi lớp 9, lớp 12 và cả đề 
thi dành cho cao đẳng và đại học nếu phù hợp.
 Trương Thị Lan Anh - THCS Buôn Trấp- Krông Ana- Đăk Lăk 7 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp trung học cơ sở
 như: Tên cuộc kháng chiến, thời gian, trận đánh tiêu biểu, nhân vật lịch sử tiêu biểu và 
 cách đánh giặc của cha ông ta qua các cuộc kháng chiến 
 - Tiếp đó là chuyên đề các bộ luật thời phong kiến của nước ta đối với nội dung 
 này tôi cho các em nhớ lại tên các bộ luật, điểm giống và khác nhau của các bộ luật đó.
 - Khái quát sự phát triển của giáo dục nước ta thời Lý, Trần, Hồ và Lê Sơ ở 
 chuyên đề này các em cần phải nắm được sự phát triển, thành tựu nổi bật của giáo dục 
 nước ta dưới các triều đại.
 - Cuối cùng tôi cho các em ôn lại hai chuyên đề nói đến vấn đề cải cách trong 
 xã hội phong kiến Việt Nam đó là: Những cải cách của Hồ Quý Lý và Quang Trung 
 xây dựng đất nước.
 Khối 8: 
 - Các cuộc Cách mạng tư sản trên thế giới là một nội dung ở lớp 8 mà các em 
 phải nắm chắc. Bởi từ nội dung này các em sẽ biết được sự hình thành và phát triển 
 của chế độ chủ nghĩa tư bản. Một chế độ xã hội xuyên suốt phần lịch sử lớp 8 và lớp 9. 
 Trong chuyên đề này yêu cầu học sinh phải tìm được cuộc cách mạng tư sản nào là 
 triệt để nhất và giải thích được tại sao?
 - Chuyên đề thứ hai các em cần nắm được đó chính là Công xã Pari 1871 đây là 
 cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới đã đưa giai cấp vô sản lên nắm quyền. Từ 
 đó các em sẽ rút ra được thế nào là cách mạng vô sản và các em có thể rút ra điểm 
 khác nhau giữa cách mạng vô sản với cách mạng tư sản.
 - Cách mạng Tân Hợi 1911 ở Trung Quốc – một cuộc cách mạng tư sản diễn ra 
 ở châu Á có ảnh hưởng không nhỏ đến cách mạng nước ta cũng là một nội dung kiến 
 thức trọng tâm các em cần nắm.
 - Chuyên đề về Chiến tranh thế giới thứ nhất( 1914-1918) và chiến tranh thế 
 giới thứ 2( 1939-1945) cũng là một vấn đề trọng tâm đã nhiều năm đề thi của tỉnh Đăk 
 Lăk đề cập đến trong đề thi vì thế đây cũng là một nội dung tôi phải xoáy cho các em 
 khi ôn.
 - Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã 
hội của Liên Xô ( 1925 -1941) là một nội dung hết sức quan trọng bởi cách mạng tháng 
10 Nga là cuộc cách mạng vô sản thắng lợi đầu tiên trên thế giới, nó đã làm cả thế giới 
phải rung chuyển, đồng thời sự thắng lợi của nó còn đưa tới sự hình thành một chế độ xã 
hội mới trên thế giới. Xã hội đó hình thành đã làm cho chủ nghĩa tư bản không còn là hệ 
thống duy nhất trên thế giới nữa. Mặt khác các em phải nắm chắc nội dung này vì ở lớp 9 
các em tiếp tục được tìm hiểu về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của Liên Xô từ 
1945- đến 1991. Mặt khác cuộc cách mạng tháng 10 Nga 1917 chính là ánh sáng chân lý 
để Nguyễn Ái Quốc tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta, đưa đất nước 
ta đi theo chế độ chủ nghĩa xã hội.
 Riêng Lịch sử lớp 9 là nội dung kiến thức quan trọng nhất khi thi học sinh giỏi 
cấp huyện,cấp tỉnh vì vậy ngay từ những năm đầu tiên khi bắt đầu ôn tôi đã tiến hành biên 
soạn đề cương ôn tập theo từng bài cụ thể phân chia thành các giai đoạn như sau:
 Trương Thị Lan Anh - THCS Buôn Trấp- Krông Ana- Đăk Lăk 9