Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp năng động góp phần nâng cao chất lượng lớp chủ nhiệm

 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
 Giáo dục là ưu tiên hàng đầu đối với mỗi quốc gia. Lý do là bởi vai trò của 
giáo dục đối với mọi mặt xã hội, mọi lĩnh vực là rất lớn. Nó không chỉ có những 
tác động tích cực đến cá nhân mỗi người mà còn là cả một tập thể, một thế hệ hơn 
nữa là cả một thời kỳ, một đất nước. Chính vì lẽ đó sở giáo dục và đào tạo Bắc 
Ninh đã đặt ra nhiều nhiệm vụ quan trọng, trong đó nhấn mạnh công tác tăng 
cường giáo dục và quản lý học sinh. Đây là một điểm nhấn đòi hỏi sự vào cuộc 
của cả một hệ thống bao gồm cả vai trò và trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm.
 Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý nề 
nếp, định hướng xây dựng tập thể, tạo môi trường tốt để hình thành và hoàn thiện 
nhân cách cho học sinh. Làm tốt công tác chủ nhiệm có ý nghĩa rất lớn trong quá 
trình giáo dục học sinh, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi học sinh có thể tiếp 
cận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và việc giáo dục kĩ năng sống, những thói 
quen tốt, các năng lực cần có cho học sinh đang trở thành nhu cầu cấp thiết. 
Bởi vậy, muốn làm tốt công tác của mình, trước hết người giáo viên phải suy 
nghĩ, trăn trở, tìm ra biện pháp cũng như các nhân tố để hỗ trợ mình hoàn thành 
tốt nhiệm vụ. Và một trong số những nhân tố quan trọng ấy chính là đội ngũ ban 
cán sự lớp - bộ máy góp phần củng cố nề nếp, tác phong, chấn chỉnh những lệch 
lạc, khuyết điểm về đạo đức, nhân cách, xây dựng, phát huy tinh thần học tập 
cùng nhiều hoạt động phong trào khác của lớp, đồng thời chịu trách nhiệm trước 
giáo viên về các phương diện được giao phó. Có thể nói, ban cán sự lớp chính là 
lực lượng nòng cốt, là điều kiện để xây dựng một tập thể vững mạnh. Nhận thấy 
vai trò quan trong của ban cán sự lớp nên nhiều năm liền làm công tác chủ nhiệm 
việc đầu tiên tôi làm đó là “Xây dựng ban cán sự lớp năng động”
 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Thực trạng công tác chủ nhiệm và tính cấp thiết của giải pháp.
 1.1. Thực trạng trong công tác chủ nhiệm.
 a) Thuận lợi 
 Trong những năm gần đây sự phát triển của công nghệ thông tin mang lại 
những thuận lợi cho công tác chủ nhiệm trong nhà trường. Được sự quan tâm của 
nhà trường và các cấp lãnh đạo cấp trên trang thiết bị của nhà trường được trang 
bị ngày một khang trang, hiện đại, đảm bảo cho việc dạy và học trong giai đoạn 
hiện nay.
 Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm đến việc giáo dục hai mặt cho học 
sinh (học tập và rèn luyện) vậy nên thường xuyên mở các buổi sinh hoạt chuyên 
đề trao đổi kinh nghiệm chủ nhiệm trong nhà trường nhằm chia sẻ những kinh vậy việc xây dựng một đội ngũ cán sự lớp năng động là rất cần thiết đối với mỗi 
giáo viên chủ nhiệm. Bản thân tôi trong nhiều năm qua tôi đã luôn áp dụng biện 
pháp “Xây dựng ban cán sự lớp năng động” góp phần nâng cao chất lượng lớp 
chủ nhiệm trong công tác chủ nhiệm của mình.
 2. Biện pháp xây dựng ban cán sự lớp năng động.
 Để xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp có đủ phẩm chất, năng lực góp phần 
đắc lực cho công tác chủ nhiệm của mình tôi đã thực hiện các giải pháp sau:
 2.1. Lựa chọn ban cán sự lớp.
 Lựa chọn ban cán sự lớp là khâu đầu tiên đóng vai trò tiên quyết cho sự 
thành công của giáo viên chủ nhiệm. Bởi vậy ở bước thứ nhất này giáo viên phải 
dành nhiều thời gian và phối hợp nhiều phương pháp để lựa chọn được một ban 
cán sự năng động.
 2.2. Xây dựng nội quy lớp học
 Sau khi đã lựa chọn và bầu được ban cán sự lớp bước tiếp theo giáo viên chủ 
nhiệm cần xây dựng một quy chế làm việc cụ thể. Trong bản kế hoạch đại hội 
lớp, giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự để các em nắm 
được trách nhiệm của mình trong việc thay thế giáo viên chủ nhiệm điều hành 
hoạt động của lớp.
 2.3. Rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm cho ban cán sự lớp.
 Kỹ năng mềm hay, còn gọi là kỹ năng thực hành xã hội là khái niệm dùng 
để chỉ các kỹ năng như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng tổ 
chức, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng quản lý thời gian, kỹ 
năng điều tiết cảm xúc, vượt qua khủng hoảng, kỹ năng sáng tạo Tất cả những 
điều đó được gọi chung là kỹ năng mềm. 
 Trong xã hội hiện đại luôn vận động và biến đổi như hiện nay. Kỹ năng mềm 
trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Thực tế đã chứng minh tỷ lệ thành công trong 
công việc sẽ cao hơn khi người thực hiện được đào tạo và sử dụng tốt các kỹ năng 
mềm. Bởi vậy, để phát huy hiệu quả trong công việc của ban cán sự lớp, giáo viên 
chủ nhiệm cần chú trọng rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm cho các em, phát 
huy tối đa vai trò của lực lượng này nhằm góp phần nâng cao chất lượng lớp chủ 
nhiệm.
 2.4. Duy trì và phát huy lòng nhiệt huyết của ban cán sự lớp. Việc tìm hiểu, nắm vững học sinh của lớp mình có nhiều cách và nhiều kênh
 khác nhau và tôi đã thực hiện như sau:
 + Tìm hiểu thông qua các hồ sơ liên quan đến học sinh: Học bạ từ tiểu học, 
nhận xét của giáo viên chủ nhiệm tiểu học. đây là tài liệu ban đầu rất đáng tin cậy 
giúp tôi phân loại được học sinh
 + Trong buổi đầu gặp mặt học sinh, tôi giới thiệu bản thân mình với các em 
và đồng thời phát cho mỗi em 1 phiếu giới thiệu bản thân, để các em giới thiệu 
về mình, qua phiếu này tôi đã hiểu phần nào về hoàn cảnh gia đình và sở thích, 
ước mơ của các em tại thời điểm đó
 + Hai tuần đầu tiên của năm học tôi trực tiếp quan sát các em thông qua các 
tiết đứng lớp, qua các buổi hoạt động ngoài giờ, qua 15 phút truy bài đầu giờ và 
qua giáo viên bộ môn trực tiếp giảng dạy các em. Để phát hiện năng lực nổi trội 
cũng như hạn chế của các em.
 + Tạo tình huống thử nghiệm.
 Đây là cách giúp tôi có thể thu thập được những thông tin cần làm sáng tỏ, 
những thông tin có tính chủ định. Ví dụ như: Tạo những tình huống có vấn đề 
trong cuộc sống và học tập từ đó tôi quan sát thái độ, cách ứng xử, xử lý tình 
huống của các em. Thông qua đó tôi có thể nắm bắt được những thông tin cần 
thiết mà mình muốn tìm hiểu, khai thác. 
 - Bầu ban cán sự lớp: Nội quy của lớp là cơ sở để ban cán sự lớp áp dụng để chỉ đạo và giám sát 
lớp và qua đó tôi có cơ sở đánh giá chính xác mọi thành viên trong lớp đồng thời 
đánh giá được khả năng hoàn thành nhiệm vụ của từng thành viên của ban cán sự 
lớp.
 Quá trình tổ chức thực hiện tôi luôn giám sát chặt chẽ để kịp thời uốn nắn 
điều chỉnh.
 Nội quy của lớp áp dụng đối với tập thể và các thành viên ban cán sự lớp.
 Nội quy này cũng quy định nguyên tắc làm việc, nhiệm vụ, quyền hạn của 
Ban cán sự lớp.
 + Lớp trưởng theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp : Điểm danh và ghi 
sĩ số của lớp, số bạn vắng lên góc trên của bảng phía cửa ra vào lớp. Điều khiển 
các bạn xếp hàng vào lớp đầu giờ, xếp hàng giờ chào cờ và thể dục giữa giờ và 
các hoạt động tập trung toàn trường. Ổn định và duy trì lớp trong 15 phút truy bài 
đầu giờ, tổ chức sơ kết tuần vào tiết 5 ngày thứ 6
 + Lớp phó lao động : Theo dõi việc vệ sinh trong, ngoài lớp học, vệ sinh khu 
vực được phân công, kê xếp nội vụ, lãnh chỉ đạo trong các buổi lao động của lớp.
 + Lớp phó học tập : Trong các tiết truy bài tổ chức học tập cho các tổ bằng 
nhiều hình thức phong phú, kết hợp với 4 tổ trưởng giám sát việc học tập của các 
bạn ở nhà, ở trường để kịp thời nhắc nhở và giúp đỡ các bạn có lực học yếu.
 + Lớp phó đời sống: Phát triển các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục 
thể thao của lớp. 
 + Lớp trưởng và các lớp phó nhận kế hoạch thi đua từ giáo viên chủ nhiệm 
và cô tổng phụ trách đội sau đó lên kế hoạt thực hiện và phổ biến đến các thành 
viên trong lớp cùng thực hiện.
 3.1.3. Rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm cho ban cán sự lớp.
 Để rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm cho ban cán sự lớp giáo viên chủ 
nhiệm trước hết phải làm tốt công tác bồi dưỡng. Một đội ngũ ban cán sự tốt 
không phải ngay từ đầu mà có được, để phát huy vai trò của lực lượng nòng cốt 
này giáo viên phải có kế hoạch bồi dưỡng cho các em.
 - Rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm qua công tác bồi dưỡng của giáo 
viên chủ nhiệm Ngoài ra, tôi hướng dẫn ban cán sự lớp cách phân công giao việc cho các thành 
viên lớp thực hiện. Tổ chức để học sinh tự đánh giá kết quả hoạt động của tập thể 
lớp, qua đánh giá, các em rút ra được bài học kinh nghiệm để cho những hoạt Hình 2: Lớp phó lao động cùng các tổ trưởng phân công nhiệm vụ đến các 
 thành viên trong lớp
 • Rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm thông qua tiết sinh hoạt lớp
 Trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, nhằm phát huy tính sáng tạo, tự tin của 
các em đồng thời tạo hứng thú học tập, gắn bó các em trong lớp, tôi định hướng 
cho các em tổ chức đa dạng các hình thức hoạt động, giao nhiệm vụ cho ban cán 
sự lớp điều hành thực hiện buổi sinh hoạt, tôi chỉ theo dõi và hỗ trợ các em.
 Khi tiết sinh hoạt trùng với ngày lễ hay ngày sinh nhật của một bạn trong 
lớp tôi hướng dẫn các em linh hoạt tổ chức xen vào phần hoạt động sinh hoạt theo 
chủ đề. Đây là một hoạt động nhằm tạo ra không khí vui vẻ, tạo nên một tập thể 
hòa đồng, gắn bó, yêu thương. Ngoài ra, là những người đóng vai trò tổ chức - 
ban cán sự lớp có cơ hội để học cách phản ứng khi có tình huống phát sinh, cách 
tổ chức các sự kiện nhỏ, dẫn chương trình, và rèn luyện kỹ năng giao tiếp trước 
đám đông.
 - Rèn luyện và phát triển kỹ năng mềm bằng cách tổ chức cho các em 
tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giữ vai trò rất quan trọng trong 
chương trình giáo dục phổ thông mới. Song song với việc nâng cao chất lượng 
dạy và học, các nhà trường đặc biệt chú trọng hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho 
học sinh nhằm bồi dưỡng một số năng lực thực tiễn, phẩm chất, nhân cách, bước 
đầu phát huy tiềm năng sáng tạo của học sinh.
 Việc tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp các em học sinh đặc 
biệt các thành viên ban cán sự lớp thu hoạch và rèn luyện được rất nhiều kỹ năng 
mềm như: kỹ năng làm việc nhóm, xử lý vấn đề, quan sát từ đó hình thành năng 
lực tự học, tự giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, sử dụng công nghệ thông tin 
và truyền thông cũng như trau dồi ngôn ngữ và khả năng tư duy, tính toán
 Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo do nhà trường tổ chức đã tạo điều kiện 
cho các học sinh quan sát, suy nghĩ và tham gia các hoạt động thực tiễn, qua tổ 
chức các hoạt động nhà trường cũng đã khuyến khích, động viên và tạo điều kiện 
cho các em tích cực nghiên cứu, tìm ra những giải pháp mới, sáng tạo những cái 
mới trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà trường và những gì đã trải qua trong 
thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành ý thức, phẩm chất, kĩ năng sống và năng 
lực cho học sinh. Người có lòng nhiệt huyết là người yêu thích công việc, luôn làm việc với 
cả tấm lòng, luôn suy nghĩ, tìm tòi giải pháp, ý tưởng mới để hoàn thành công 
việc một cách tốt nhất.
 Nhận thức được tầm quan trọng đó, ngay từ những bước đầu tiên của quá 
trình xây dựng ban cán sự lớp, tôi đã đặt ra nhiều tiêu chuẩn trong đó nhiệt huyết 
chính là yếu tố đầu tiên cho sự lựa chọn ban cán sự lớp của mình, việc lựa chọn 
được một đội ngũ ban cán sự lớp có nhiệt huyết và đam mê là ưu tiên hàng đầu 
của tôi trong công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải duy trì và 
phát huy bầu nhiệt huyết ấy để mang lại hiệu quả cao trong công việc, góp phần 
xây dựng một tập thể lớp vững mạnh trên mọi phương diện. Có nhiều cách để 
giáo viên chủ nhiệm tạo dựng và duy trì nhiệt huyết cho ban cán sự lớp. Sau đây 
là một số cách mà bản thân tôi đã thực hiện và cảm thấy có hiệu quả:
 Thứ nhất: Tôi định hướng công việc rõ ràng.
 Trong quy chế làm việc tôi xác định nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể của 
từng thành viên trong ban cán sự lớp. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm 
vụ chắc hẳn không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Khi đó, tôi chỉ ra 
nguyên nhân và định hướng đúng đắn cho các em tránh việc lặp lại nhiều lần 
những thiếu sót khiến các em nhụt chí và không còn hào hứng với công việc. 
 Trong công tác xây dựng đội ngũ ban cán sự lớp, tôi thực hiện hoạt động 
kiểm tra, giám sát một cách thường xuyên, liên tục. Nhằm xem xét, theo dõi hoạt 
động của cá nhân, tập thể ban cán sự lớp trong việc thực hiện nhiệm vụ được phân 
công. Kết quả kiểm tra là cơ sở để đưa ra những đánh giá về hiệu quả thực tế 
trong công việc và đưa ra định hướng rõ ràng trong việc thực hiện nhiệm vụ của 
mỗi thành viên giúp các em có hướng giải quyết công việc tốt hơn.
 Hoạt động kiểm tra, giám sát được tiến hành một cách trực tiếp hàng ngày, 
hàng tuần, hàng tháng. Tôi tham gia giám sát hoạt động 15 phút đầu giờ, qua học 
tập, lao động vệ sinh trực nhật để quan sát, theo dõi về quá trình thực hiện 
nhiệm vụ của từng thành viên đối với công việc được giao phó. Mặt khác kiểm 
tra giám sát việc ghi chép trong sổ theo dõi của từng thành viên ban cán sự lớp 
kết hợp với sổ đầu bài để đánh giá mức độ rõ ràng, chính xác, khách quan và 
trung thực của mỗi thành viên, từ đó đánh giá ý thức, thái độ và trách nhiệm của 
các em. Bên cạnh việc kiểm tra, giám sát trực tiếp, tôi còn kiểm tra, giám sát gián 
tiếp thông qua giáo viên bộ môn và thông qua các thành viên trong lớp để có cái 
nhìn khách quan từ đó đưa ra những nhận xét tích cực, những định hướng công 
việc cụ thể tạo động lực và hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ được phân 
công.
 Việc được định hướng rõ ràng trong công việc một phần giúp các em thấy 
được vai trò, trách nhiệm cũng như sự kỳ vọng của giáo viên, từ đó các em tự tin 
hơn và có động lực hơn để làm việc một cách nhiệt tình, hăng say, hiệu quả nhằm 
đạt được mục tiêu thay vì chỉ hoàn thành công việc được giao.